شرح و تفسیر ترجیح نهادن نخچیران ، توکل را بر جهد در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
شرح و تفسیر ترجیح نهادن نخچیران ، توکل را بر جهد
شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی
کتاب : مثنوی معنوی
قالب شعر : مثنوی
آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر اول ابیات 908 تا 911
نام حکایت : نخچیران و شیر
بخش : 3 از 34
آورده اند در مرغزاری خوش که نسیم آن ، بوی بهشت را معطر کرده بود و عکس آن روی فلک را منور گردانیده ، از هر شاخی هزار ستاره تابان و در هر ستاره ای سپهر حیران …. و وحوش بسیار به سبب چراخور و آب در خصب نعمت بودند ، لیکن به مجاورت شیر ، آن همه نعمت و آسایش منقص بود . روزی جمع شدند و به نزدیک شیر رفتند و گفتند : تو هر روز پس از رنج بسیار و مشقت فراوان از ما یکی شکار می کنی و ما پیوسته در بیم و هراسیم و تو در رنج و تلاش ، اکنون چیزی اندایشیده ایم که تو را از آن فراغت و …
متن کامل حکایت نخچیران و شیر را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
908) جمله گفتند ای جکیم با خبر / الحذر دع لیس یغنی عن قدر
909) در حذر شوریدن شور و شر است / رو توکل کن ، توکل بهتر است
910) با قضا پنجه مزن ای تند و تیز / تا نگیرد هم قضا با تو ستیز
911) مرده باید بود پیش حکم حق / تا نیاید زخم ، از رب الفلق
شرح و تفسیر ترجیح نهادن نخچیران ، توکل را بر جهد
جمله گفتند ای حکیم با خبر / الحذر دع لیس یغنی عن قدر
همه آن نخچیران به شیر گفتند : ای حکیم آگاه ! احتیاط را رها کن زیرا احتیاط و حذر در برابر قضا و قدر کاری از پیش نمی برد . [ اشارت است بدین خبر ” احتیاط و محکم کاری در امر مقدر سودمند نیفتد ولی دعا می تواند در حوادث مقدر که فرود آمده و نیامده است سودمند افتد . پس ای بندگان خدا بر شما باد دعا کردن ” ]
در حذر شوریدن شور و شر است / رو توکل کن ، توکل بهتر است
احتیاط کردن و حذر نمودن باعث غوغای درونی و پریشانی روحی و روانی می شود . برو توکل کن که توکل بهترین کار است . [ استاد فروزانفر می گوید : مقصود مولانا از حذر احتیاط شدیدی است که به جبن و بدبینی منتهی می گردد . زیرا چنین حالی شور و شر می انگیزد و ناراحتی و اضطراب و نگرانی به بار می آورد و برای چنین کسی توکل ضروری است مگر بدین سبب بتواند خود را از بدبینی و بدگمانی آسوده دارد . و گر نه حذر به معنی آماده کردن اسباب دفع مکروه و خطر ، خردمندانه و مطابق سنت پیغمبر است . ]
با قضا پنجه مزن ای تند و تیز / تا نگیرد هم قضا با تو ستیز
ای شخص عجول و هیجان زده ! با قضا و قدر ستیزه مکن تا قضا و قدر با تو نستیزد .
مرده باید بود پیش حکم حق / تا نیاید زخم ، از رب الفلق
در برابر حکم الهی باید همچو مرده بود تا از این بارگاه پروردگاری که پدید آورنده آفریدگان و ایجاد کننده بامدادان است قهری به تو نرسد .
دکلمه ترجیح نهادن نخچیران ، توکل را بر جهد
دکلمه ترجیح نهادن نخچیران ، توکل را بر جهد
سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …
متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …
متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
منابع و مراجع :
- شرح جامع مثنوی معنوی – دفتر اول – تالیف کریم زمانی – انتشارات اطلاعات
