غزل شماره 109 دیوان خواجه حافظ شیرازی | شرح و تفسیر

غزل شماره 109 دیوان خواجه حافظ شیرازی | شرح و تفسیر در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان

غزل شماره 109 دیوان خواجه حافظ شیرازی | شرح و تفسیر

شاعر : شمس الدین محمد حافظ شیرازی

کتاب : دیوان اشعار

قالب شعر : غزل

آدرس شعر : غزل شماره 109 دیوان خواجه حافظ شیرازی

دیوان حافظ شیرازی

متن کامل ابیات غزل شماره 109 دیوان خواجه حافظ شیرازی

ابیات 1 الی 7

1) دیریست که دلدار پیامی نفرستاد / ننوشت سلامی و کلامی نفرستاد

2) صد نامه فرستادم و آن شاهِ سواران / پیکی ندوانید و سلامی نفرستاد

3) سویِ منِ وحشی صفتِ عقل رمیده / آهو روشی کبکِ خرامی نفرستاد

4) دانست که خواهد شدنم مرغِ دل از دست / وز آن خطِ چون سلسله دامی نفرستاد

5) فریاد که آن ساقیِ شکّر لبِ سرمست / دانست که مخمورم و جامی نفرستاد

6) چندانکه زدم لافِ کرامات و مقامات / هیچم خبر از هیچ مقامی نفرستاد

7) حافظ به ادب باش که واخواست نباشد / گر شاه پیامی به غلامی نفرستاد

شرح و تفسیر غزل شماره 109 دیوان خواجه حافظ شیرازی

دیریست که دلدار پیامی نفرستاد / ننوشت سلامی و کلامی نفرستاد


خیلی وقت است که دلدار خبری برایمان نفرستاده ، نه یک کلام چیز نوشت و نه سلامی فرستاد . خلاصه مدت زمانی است که برای ما نه کلامی و نه پیامی و نه سلامی می فرستد .

صد نامه فرستادم و آن شاهِ سواران / پیکی ندوانید و سلامی نفرستاد


من صد نامه فرستادم در حالیکه آن شاه سواران حتی یک پیک برای من نفرستاد یعنی یک خبر هم نفرستاد . خلاصه به نامۀ من توجه نکرد و مقید نشد که برایم جوابی بفرستد .

سویِ منِ وحشی صفتِ عقل رمیده / آهو روشی کبکِ خرامی نفرستاد


دلبر آهو رفتار که از دلدادگان می رمد ، قاصدِ کبک پویه و تیز گامی نزدِ منِ عاشقِ بیابان نورد خِرد گم کرده نفرستاد ( شرح دکتر خطیب رهبر ) [ کبک خرام = کبک پویه ، کنایه از تیز گام / آهو روش = آهو رفتار ]

دانست که خواهد شدنم مرغِ دل از دست / وز آن خطِ چون سلسله دامی نفرستاد


او فهمید که مرغِ دلم از دست خواهد رفت با وچودِ این از آن خطِ زیبای به هم پیوسته نامه ای برایم نفرستاد . یعنی با خطِ خود نامه ای ارسال نکرد که مرغِ دلم از دیدن آن تسلی یابد و آرام بگیرد .

فریاد که آن ساقیِ شکّر لبِ سرمست / دانست که مخمورم و جامی نفرستاد


فریاد از آن ساقی شکر لب و مستغنی زیرا با وجود آنکه از مخموری من خبر داشت جامی برایم نفرستاد یعنی می دانست که عشق و محبتش مرا بی اختیار کرده است . خبری که تسکینم دهد نفرستاد .

چندانکه زدم لافِ کرامات و مقامات / هیچم خبر از هیچ مقامی نفرستاد


در طریق عشق لافِ کرامات و مقامات خیلی زدم یعنی خیلی گفتم که در عشقِ تو به درجه ای رسیده ام که هر چه از من صادر می شود تماماََ ولایت و کرامت است امّا با این حال از هیچ جا هیچ خبری برایم نفرستاد . یعنی به هیچ وجه به علاقه ام توجه نکرد و به سخنانم التفاط نکرد . [ مقامات = جمع مقام است به معنی منزلت و مرتبتی که بنده به واسطۀ آدابِ خاص بدان رسد و از طریقِ تحملِ سختی و مشقت بدان نائل گردد ( فرهنگ مصطلحاتِ عرفا و متصوفه ) ]

حافظ به ادب باش که واخواست نباشد / گر شاه پیامی به غلامی نفرستاد


ای حافظ ، ادب را رعایت کن چرا که اگر پادشاهی برای غلامش خبری نفرستد ، موردِ بازخواست قرار نمی گیرد یعنی هرگز نمی شود که به پادشاهی خطاب کرد که چرا برای چاکرت خبری و پیامی ارسال نکردی .

شرح و تفسیر غزل 108                      شرح و تفسیر غزل 110

بخش خالی. برای افزودن محتوا صفحه را ویرایش کنید.

دکلمه غزل شماره 109 دیوان خواجه حافظ شیرازی

خلاصه زندگینامه شمس الدین محمد حافظ شیرازی

به اتفاق تذکره نویسان لقب اصلی او شمس الدین است و آن از بیت ذیل که از قطعه در تاریخ وفات اوست برمی آید :

به سوی جنت اعلی روان شد / فرید عهد ، شمس الدین محمد

نویسنده مقدمۀ دیوان حافظ او را «شمس الملة و الدین» یاد کرده و یکی از دیوانهای چاپی حافظ «شمس الدین والدنیا» نوشته ، بدیهی است که لقب او همان شمس الدین بوده و «ملت» و «دنیا» زائد است .

پس از وفات او اهلِ ذوق و عرفان وی را با القاب ذیل خوانده و ستوده اند .

بلبل شیراز ، لسان الغیب ، خواجۀ عرفان ، خواجه شیراز ، ترجمان الحقیقت ، کاشف الحقایق ، ترجمان الاسرار ، مجذوب سالک ، ترجمان السان و غیره . نام وی به اتفاق همه صاحبان تذکره ، محمد است و آن از بیت ذیل که از قطعه در تاریخ وفات اوست ، تایید می شود .

یگانه سعدی ثانی ، محمدِ حافظ / از این سراچه فانی به دارِ راحت رفت

تخلص خواجه ، حافظ است . و …

متن کامل زندگینامه شمس الدین محمد حافظ شیرازی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.

خلاصه معرفی کتاب دیوان اشعار شمس الدین محمد حافظ شیرازی

متن کامل معرفی جامع کتاب دیوان اشعار حافظ شیرازی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.

منابع و مراجع :

  1. شرح سودی بر حافظ – جلد دوم – ترجمۀ عصمت ستارزاده – انتشارات نگاه

Tags:
7s یادداشت ها
  1. سید مهدی سلطانی 4 سال پیش

    سلام
    ضمن تشکر از زحمت قابل تقدیرتان
    سوالم این است که روی غزل های ۱۰۸ به بعد کار نکردید یا برای بنده باز نمی شوند؟

    • نویسنده
      فقیه 4 سال پیش

      سلام . خوشحالم از علاقۀ شما به اشعار عرفانی . به یاری خدا در آینده نزدیک دیوان حافظ را ادامه خواهم داد .

  2. npg 4 سال پیش

    سلام.این سایت بسیار مفید و بی نظیره-میخواستم بپرسم شرح دیوان شمس و بوستان و گلستان هم قرار میدید یا نه؟با تشکر

    • نویسنده
      فقیه 4 سال پیش

      سلام ، به یاری خدا از مثنوی فارغ شدم حتماََ دیوان شمس و ادامه حافظ و غزلیات سعدی را شروع می کنم .

  3. محمودی 4 سال پیش

    با عرض سلام و خسته نباشین خدمتتون
    بی صبرانه منتظر ادامه شرح وتفسیر غزلیات حافظ هستیم

  4. محمود شمس 2 سال پیش

    با سلام و درود بابت زحماتتان و کار فرهنگی که انجام دادید سپاسگزارم بخصوص برای عاشقان ادبیات و شعر بسیار لذت بخش و شایسته تقدیر و تحسین ، فقط نتوانستم متاسفانه تفسیر قصاید حضرت سعدی در جستجو بیابم ،
    ممنون میشم بعد از حضرت حافظ به سعدی و مولانا کامل بپردازید بوستان و گلستان و غزلیات و قصیده ها و دیوان شمس و مثنوی معنوی

  5. امیر 2 سال پیش

    درود بر شما فرهیخته گرام. سپاس فراوان با آرزوی سلامتی و شادی برایتان

ارسال پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

تماس با دیدارجان

لطفا نظرات ، انتقادات و پیشنهادات خود را ارسال فرمایید.

درحال ارسال

وارد شوید

اطلاعات خود را فراموش کرده اید؟