معشوق را زیر چادر پنهان کردن جهت تلبیس | شرح و تفسیر

زیرِ چادر مرد ، رُسوا و عیان / سخت پیدا چون شتر بر نردبان

البته آن مرد زیرِ چادر ماننِ شتری که بر فرازِ نردبان رفته باشتد . کاملاََ آشکار و رُسوا بود .

گفت : خاتونی ست از اَعیانِ شهر / مر ورا از مال و اقبال است بهر

زن گفت : این خانم ، خانمِ محترمی است از بزرگانِ شهر که دارای مال و ثروتِ فراوان است .

در بِبَستم تا کسی بیگانه ای / در نیاید زود نادانانه یی

من عمداََ درِ خانه را بسته ام تا مبادا بیگانه ای غفلتاََ وارد اتاق شود و او را ببیند .

گفت صوفی : چیستش هین خدمتی ؟ / تا برآرم بی سپاس و مِنّتی

صوفی به همسرش گفت : چه خدمتی از دستم برمی آید که آن را بی منّت و بی چشمداشت تشکّر در حقِ او انجام دهم ؟

گفت : میلش خویشی و پیوستگی ست / نیک خاتونی ست حق داند که کیست

زن گفت : این خانم می خواهد با خانوادۀ ما وصلت کند . هر چند خانمی خوب و محترم است امّا خدا می داند که در باطن چگونه است .

خواست دختر را ببیند زیردست / اتفاقاََ دختر اندر مَکتَب است

این خانم می خواست پنهانی و در خفا دختر ما را ببیند . امّا اتفاقاََ دخترمان فعلاََ در مکتب خانه است . [ زیردست = پنهانی ، پوشیده ، نهانی ]

باز گفت : ار آرد باشد یا سُپُوس / می کنم او را به جان و دل عروس

این خانم به من گفته است : دختر ، چه آرد باشد و چه سبوس با جان و دل قبولش دارم . یعنی من چشم بسته این دختر را قبول دارم چه زیبا باشد و چه نازیبا .

یک پسر دارد که اندر شهر نیست / خوب و زیرک ، چابک و مَکسَب کُنی ست

این خانم پسری دارد که در همۀ شهر نمونه اش پیدا نمی شود . هم آدمِ خوبی است و هم شخصی چالاک و دانا و اهلِ کار و کاسبی .

گفت صوفی : ما فقیر و زار و کم / قومِ خاتون ، مال دار و محتَشَم

صوفی گفت : ولی ما مردمی فقیر و بینوا و فرودستیم در حالی که خانوادۀ این خانم ، ثروتمند و بلند مرتبه اند .

کی بُوَد این کُفوِ ایشان در زِواج / یک دَر از چوب و ، دَری دیگر ز عاج

با این وضع چگونه ممکن است که دخترِ ما در این ازدواج ، همشأن و همتای آنان باشد ؟ این ازدواج بدان مانَد که یک لنگۀ در از چوبِ معمولی باشد و لنگۀ دیگرش از عاجِ گرانبها . ( کُفو = همتا ، نظیر / زِواج = ازدواج ) [ مولانا در این بیت و بیت بعدی از قولِ آن صوفی به مسئلۀ « کُفو بودن » در ازدواج اشاره کرده است . بطورِ کُلّی در کُتب فقهی اهلِ تسنّن و تشیّع ، ذیل مبحثِ عقد و لواحق آن ، این موضوع بعنوان یکی از شروطِ نکاح مطرح شده است ( مختصر نافع ، ص 229 و ترجمه شرایع الاسلام ، ج 2 ، ص 506 ) و منظور اینست که زوجین باید از لحاظِ ایمانی و اعتقادی و حتی از نظر مالی و اقتصادی نیز با هم تناسب و سنخیّت داشته باشند . یعنی در ازدواج هم «کفو شرعی» و هم «کفو عُرفی» لازم است و اِلّا مشکلاتِ عدیده ای در زندگی مشترک آنان رُخ خواهد داد . در روایتی حضرت رسول الله (ص) می فرماید : « مردِ مؤمن ، همشأن زنِ مؤمن است و مردِ مسلم ، همشأن زنِ مسلم » ( وسائل الشیعه ، ج 14 ، ص 44 ) ]

کُفو باید هر دو جفت اندر نِکاح / ورنه تنگ آید ، نمانَد اِرتیاح

در امرِ ازدواج ، دو همسر باید همشأن یکدیگر باشند و اِلّا زندگی بر آنان سخت خواهد شد و آرامش و راحتی را از زندگی شان سلب خواهد کرد . [ اِرتیاح = شادمانی ، راحتی ]

شرح و تفسیر بخش قبل                    شرح و تفسیر بخش بعد