غزل شماره 163 دیوان غزلیات سعدی شیرازی

شرح و تفسیر غزل شماره 163 دیوان غزلیات سعدی شیرازی در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان

شرح و تفسیر غزل شماره 163 دیوان غزلیات سعدی شیرازی

شاعر : ابو محمد مصلح بن عبدالله ملقب به سعدی شیرازی

کتاب : دیوان اشعار

قالب شعر : غزل

آدرس شعر : غزل شماره 163 دیوان غزلیات سعدی شیرازی

غزلیات سعدی
متن کامل ابیات 1 الی 10

1) هر که می با تو خورد ، عربده کرد / هر که روی تو دید ، عشق آورد

2) زهر اگر در مذاقِ من ریزی / با تو همچون شکر بشاید خَورد

3) آفرینِ خدای بر پدری / که تو فرزند نازنین پرورد

4) لایق خدمت تو نیست بساط / روی باید در این قَدَم گسترد

5) خواستم گفت خاک پای توام / عقلم اندر زمان نصیحت کرد

6) گفت : در راهِ دوست خاک مباش / نه که بر دامنش نشیند گَرد

7) دشمنان در مخالفت گرمند / و آتش ما بدین نگردد سرد

8) مرد عشق ار ز پیش تیر بلا / روی درهم کشد ، مخوانش مرد

9) هر که را برگ بی مرادی نیست / گو برو ، گِردِ کوی عشق مگرد

10) سعدیا ، صاف وصل اگر ندهند / ما و دُردی کشان مجلس دَرد

شرح و تفسیر غزل شماره 163 دیوان غزلیات سعدی شیرازی

هر که می با تو خورد ، عربده کرد / هر که روی تو دید ، عشق آورد


هر کس با تو هم پیاله شود مستانه نعره می زند و هر کس چهرۀ تو را ببیند بی اختیار عاشق می شود . [ عربده = غوغا و هنگامه ]

زهر اگر در مذاقِ من ریزی / با تو همچون شکر بشاید خَورد


اگر در کام من زهر بریزی ، در حالی که با تو باشم ، آن را چونان شکر خواهم خورد . [ مذاق = محلّ چشیدن ، کام و دهان / بشاید = شایسته است ]

آفرینِ خدای بر پدری / که تو فرزند نازنین پرورد


درود خدا بر پدری باد که فرزندی چون تو پرورده است . [ نازنین = با ناز و زیبا ، گرامی و دوست داشتنی ]

لایق خدمت تو نیست بساط / روی باید در این قَدَم گسترد


گستردنی شایستگی آن را ندارد که زیر پای تو افکنده شود . باید چهره را چونان بساطی در زیر گام های تو گسترد . [ بساط = فرش و گستردنی ]

خواستم گفت خاک پای توام / عقلم اندر زمان نصیحت کرد


می خواستم بگویم که خاک پای تو هستم ولی عقلم فوراََ مرا نصیحت کرد و . [ اندر زمان = زود و فوری / خاک پای کسی بودن = کنایه از کوچکی و تواضع کردن ]

گفت : در راهِ دوست خاک مباش / نه که بر دامنش نشیند گَرد


گفت : خاک راه دوست مباش . مبادا که غباری بر دامن او نشیند . [ گرد بر دامن نشستن = کنایه از رنجور و اندوهگین گشتن ]

دشمنان در مخالفت گرمند / و آتش ما بدین نگردد سرد


با وجود آنکه آتش مخالفت دشمنان گرم است ، آتش مهر ما با این مخالفت ها سرد نمی گردد . [ گرم بودن = کنایه از حرکت و جنبش داشتن ، تقلّا کردن / سرد شدن = کنایه از بی اثر و خاموش شدن ]

مرد عشق ار ز پیش تیر بلا / روی درهم کشد ، مخوانش مرد


اگر کسی داعیۀ عشق داشته باشد و خود را مرد عشق و عاشقی بداند امّا از برابر تیر بلا روی درهم کشد و بگریزد ، او را مرد مخوان . [ مرد عشق = عاشق / روی در هم کشیدن = کنایه از گره بر پیشانی زدن ، ترش رویی کردن و خشمگین شدن ]

هر که را برگ بی مرادی نیست / گو برو ، گِردِ کوی عشق مگرد


به هر کس که سر بی سامانی و ناکامی ندارد ، بگو که برو و در کوی عشق پرسه مزن . [ برگ = نوا و سامان / بی مرادی = ناکامی و بی نوایی / گرد کوی عشق گشتن = کنایه از شیفته و بی قرار عشق شدن ]

سعدیا ، صاف وصل اگر ندهند / ما و دُردی کشان مجلس دَرد


ای سعدی ، اگر شراب صافی وصل نصیب عاشق نگردد ، ما همراه دُردی کشان مجلس به نوشیدن دُرد بسنده خواهیم کرد . [ صاف = شرابِ پاکیزۀ سَرِ خُم که به دُرد آمیخته نباشد / دُرد = گل و لای تهِ شراب که شراب خواران کم بضاعت به بهای کم می نوشند و مستی آن بیشتر است / دُردی کشان = کسانی که جام شراب را تا ته سر می کشند ، باده نوشان قهّار / درد = احساس نیاز و تمنّای شدید برای رسیدن به معشوق ، درد طلب عشق / مجلس درد = مجلس عشق ]

شرح و تفسیر غزل 162                     شرح و تفسیر غزل 164

بخش خالی. برای افزودن محتوا صفحه را ویرایش کنید.

دکلمه غزل شماره 163 دیوان غزلیات سعدی شیرازی

زندگینامه سعدی شیرازی

افصح المتکلّمین ، مصلح بن عبدالله ملقب به سعدی شیرازی ، یکی از ستارگان قَدَرِ اوّل آسمان شعر و ادب فارسی است . وی به تقریب در سال 606 هجری قمری در شیراز و در خانواده ای که به تعبیر خودش ، همه از عالمان دین بودند ، دیده به جهان گشود . در کودکی پدر را از دست داد و تحت سرپرستی و تربیت جدِ مادریش قرار گرفت …

متن کامل زندگینامه سعدی شیرازی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.

معرفی کتاب دیوان اشعار سعدی شیرازی

در میان آثار منظوم سعدی ، غزل هایش جایگاه ویژه ای دارد . بی تردید بخشی از شهرت سعدی از رهگذر سروده شدن این غزل ها تحقق یافته است . زیرا با مطالعه این سروده هاست که خواننده درمی یابد سعدی در یافته های عاطفی و احساسی خویش را در نهایت فصاحت و بلاغت به نظم کشیده و در اختیار مخاطب قرار داده است .

این غزل ها افزون بر جذابیت و دلفریبی و افزونی که در صورت آنها مشاهده می شود ، در بُعدِ معنایی آینه ای است از افکار انسان دوستانه ، عشق بع هستی و حیات بشری ، عنایت به عوالم روحانی و ماورایی ، تجربه های بشری که سعدی آنها را در سفرهایش و …

متن کامل معرفی جامع کتاب دیوان اشعار سعدی شیرازی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.

منابع و مراجع :

  1. شرح غزلهای سعدی – جلد اول و دوم – نوشته دکتر محمدرضا برزگر خالقی و دکتر تورج عقدایی – انتشارات زوّار

Tags:
اولین نفری باشید که نظرتان را ثبت می کنید

ارسال پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

تماس با دیدارجان

لطفا نظرات ، انتقادات و پیشنهادات خود را ارسال فرمایید.

درحال ارسال

وارد شوید

اطلاعات خود را فراموش کرده اید؟