شرح و تفسیر آمدن خرگوش نزد شیر و خشم شیر بر وی در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
شرح و تفسیر آمدن خرگوش نزد شیر و خشم شیر بر وی
شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی
کتاب : مثنوی معنوی
قالب شعر : مثنوی
آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر اول ابیات 1150 تا 1153
نام حکایت : نخچیران و شیر
بخش : 22 از 34
آورده اند در مرغزاری خوش که نسیم آن ، بوی بهشت را معطر کرده بود و عکس آن روی فلک را منور گردانیده ، از هر شاخی هزار ستاره تابان و در هر ستاره ای سپهر حیران …. و وحوش بسیار به سبب چراخور و آب در خصب نعمت بودند ، لیکن به مجاورت شیر ، آن همه نعمت و آسایش منقص بود . روزی جمع شدند و به نزدیک شیر رفتند و گفتند : تو هر روز پس از رنج بسیار و مشقت فراوان از ما یکی شکار می کنی و ما پیوسته در بیم و هراسیم و تو در رنج و تلاش ، اکنون چیزی اندایشیده ایم که تو را از آن فراغت و …
متن کامل حکایت نخچیران و شیر را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
1150) شیر اندر آتش و در خشم و شور / دید کان خرگوش می آید ز دور
1151) می دود بی دهشت و گستاخ ، او / خشمگین و تند و تیز و ترش رو
1152) کز شکسته آمدن ، تهمت بود / و ز دلیری ، دفع هر ریبت بود
1153) چون رسید او بیشتر نزدیک صف / بانگ بر زد شیر ، های ای ناخلف
1154) من که گاوان را ز هم بدریده ام / من که گوش پیل نر مالیده ام
1155) نیم خرگوشی که باشد کو چنین / امر ما را افکند اندر زمین ؟
1156) ترک خواب و غفلت خرگوش کن / غره این شیر ، ای خر ! گوش کن
شرح و تفسیر آمدن خرگوش نزد شیر و خشم شیر بر وی
شیر اندر آتش و در خشم و شور / دید کان خرگوش می آید ز دور
شیر از گرسنگی و از تاخیر خرگوش ، در آتش خشم فرو رفته بود که ناگهان دید آن خرگوش از دور می آید .
می دود بی دهشت و گستاخ ، او / خشمگین و تند و تیز و ترش رو
ولی آن خرگوش بدون هیچگونه ترس در کمال گستاخی می دوید . و در عین حال خشمگین و پریشان حال بود .
کز شکسته آمدن ، تهمت بود / و ز دلیری ، دفع هر ریبت بود
زیرا با حالت نگرانی و با ترس آمدن ، نشان دهنده احتمال تقصیر و گناه شخص است . ولی با حالت گستاخی و بی باکی آمدن ، هرگونه شک و اتهامی را از آدمی میزداید .
چون رسید او بیشتر نزدیک صف / بانگ بر زد شیر ، های ای ناخلف
همینکه خرگوش به آستانه شیر نزدیک شد . شیر فریاد زد آهای نامرد ناخلف .
من که گاوان را ز هم بدریده ام / من که گوش پیل نر مالیده ام
منی که گاوهای قوی هیکل را پاره پاره کرده ام و منی که فیلان نر نیرومند را مغلوب کرده ام و آنها را گوشتمالی داده ام . [ نیکلسون ، شیر را در این بیت به شیر نفس اماره تاویل کرده است ]
نیم خرگوشی که باشد کو چنین / امر ما را افکند اندر زمین ؟
خرگوشی خردک اندام کیست که امر ما را اطاعت نکند .
ترک خواب و غفلت خرگوش کن / غره این شیر ، ای خر ! گوش کن
ای غافل خواب خرگوشی را رها کن و ای خر ! غرش و خروش این شیر را بشنو . [ معروف است که خرگوش در حالت خواب ، چشمانش باز می ماند و هر کس او را ببیند گمان می دارد که این حیوان بیدار است در حالیکه خوابیده است و از خودش غافل اشست . بسیاری از آدمیان نیز بظاهر بیدارند زیرا چشمانشان باز است ولی در حقیقت غافل اند و در خواب . از اینرو آن را به خواب خرگوشی تعبیر کرده اند . ( شرح کبیر انقروی ، ج 2 ، ص 496 و امثال و حکم ، ج 2 ، ص 747 ) ]
دکلمه آمدن خرگوش نزد شیر و خشم شیر بر وی
دکلمه آمدن خرگوش نزد شیر و خشم شیر بر وی
سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …
متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …
متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
منابع و مراجع :
- شرح جامع مثنوی معنوی – دفتر اول – تالیف کریم زمانی – انتشارات اطلاعات
