دعوت باز از بطان که از آب به صحرا بیا | شرح و تفسیر

432) باز ، گوید بَط را کز آب خیز / تا ببینی دشت ها را قندریز

433) بطِ عاقل گویدش کای باز ، دور / آب ، ما را حِصن و امن است و سُرور

434) دیو چون باز آمد ، ای بطّان شتاب / هین به بیرون کم روید از حِصنِ آب

435) باز را گویند ، رَو رَو بازگرد / از سَرِ ما دست دار ای پایمرد

436) ما بَری از دعوتت ، دعوت تو را / ما ننوشیم این دَمِ تو ، کافرا

437) حَصن ما را ، قند و قندستان تو را / من نخواهم هدیه ات ، بِستان ، تو را

438) چونکه جان باشد ، نیاید لوت کم / چونکه لشکر هست ، کم نآید عَلَم

439) خواجۀ حازِم ، بسی عُذر آورید / بس بهانه کرد با دیوِ مَرید

440) گفت : این دَم کارها دارم مُهم / گر بیایم ، آن نگردد مُنتَظِم

441) شاه ، کاری نازکم فرموده است / ز انتظارم شاه ، شب نَغنوده است

442) من نیارم ترکِ امرِ شاه کرد / من نتانم شد بَرِ شه روی زَرد

443) هر صباح و ، هر مَسا ، سرهنگِ خاص / می رسد ، از من همی جوید مَناص

444) تو روا داری که آیم سویِ دِه / تا در ابرو افکند سلطان گِره ؟

445) بعد از آن ، درمانِ خشمش چون کنم ؟ / زنده خود را زین مگر مدفون کنم

446) زین نَمط او صد بهانه باز گفت / حیله ها با حُکمِ حق ، نفتاد جُفت

447) گر شود ذرّاتِ عالَم حیله پیچ / با قضایِ آسمان ، هیچند ، هیچ

448) چون گُریزد این زمین از آسمان ؟ / چون کُند او خویش را از وی نهان ؟

449) هر چه آید ز آسمان سویِ زمین / نَی مَقَر دارد ، نه چاره ، نَی کمین

450) آتش ار خورشید می بارد بَرو / او به پیشِ آتشش بنهاده رُو

451) ور همی طوفان کُند باران بر او / شهرها را می کند ویران بر او

452) او شده تسلیمِ او ایّوب وار / که اسیرم ، هر چه می خواهی بیار

453) ای که جزوِ این زمینی ، سَر مَکش / چونکه بینی حکمِ یزدان ، در مَکش

454) چون خَلَقناکم شنودی مِن تُراب / خاک باشی جُست از تو ، رُو مَتاب

455) بین که اندر خاک تخمی کاشتم / گَردِ خاکیّ و ، مَنَش افراشتم

456) حَملۀ دیگر ، تو خاکی پیشه گیر / تا کنم بر جمله میرانت امیر

457) آب از بالا به پستی در رود / آنگه از پستی به بالا بر رود

458) گندم از بالا به زیرِ خاک شد / بعد از آن او خوشه و ، چالاک شد

459) دانۀ هر میوه آمد در زمین / بعد از آن سَرها برآورد از دفین

460) اصلِ نعمت ها ز گردون تا به خاک / زیر آمد ، شد غذایِ جانِ پاک

461) از تواضع چون ز گردون شد به زیر / گشت جزو آدمی حَیِ دلیر

462) پس ، صفاتِ آدمی شد آن جَماد / بر فرازِ عرش ، پرّان گشت شاد

463) کز جهانِ زنده ، ز اوّل آمدیم / باز از پستی سویِ بالا شدیم

464) جمله اجزا ، در تحرّک ، در سکون / ناطقان کِانّا اِلَیهِ راجِعون

465) ذکر و تسبیحاتِ اَجزایِ نهان / غُلغُلی افکند اندر آسمان

466) چون قضا آهنگِ نارنجات کرد / روستایی شهریی را مات کرد

467) با هزاران حَزم ، خواجه مات شد / ز آن سفر در مَعرَضِ آفات شد

468) اعتمادش بر ثُباتِ خویش بود / گرچه کُه بُد ، نیم سَیلَش در رُبود

469) چون قضا بیرون کُند از چرخ ، سَر / عاقلان گردند جمله کور و کر

470) ماهیان افتند از دریا بُرون / دام گیرد مرغِ پَرّان را زبون

471) تا پریّ و ، دیو در شیشه شود / بلکه هاروتی به بابِل در رود

472) جُز کسی ، کاندر قضای حق گریخت / خونِ او را هیچ تربیعی نریخت

473) غیرِ آنکه درگریزی در قضا / هیچ حیله نَدهَدَت از وَی رها