ادامه قصه آن عجوزه که روی خود گلگونه می کرد | شرح و تفسیر در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
ادامه قصه آن عجوزه که روی خود گلگونه می کرد | شرح و تفسیر
شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی
کتاب : مثنوی معنوی
قالب شعر : مثنوی
آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر ششم ابیات 1242 تا 1249
نام حکایت : حکایت هِلال که بندۀ مخلص و صاحب بصیرت و بی تقلید خدا بود
بخش : 7 از 9 ( ادامه قصه آن عجوزه که روی خود گلگونه می کرد )
خلاصه حکایت هِلال که بندۀ مخلص و صاحب بصیرت و بی تقلید خدا بود
هِلال یکی از یاران پیامبر (ص) ، در بیتِ خواجه ای به کارِ ستوربانی و تیمارداشتِ چهارپایان مشغول بود . امّا خواجه از حقیقتِ حالِ او خبر نداشت . تا اینکه هِلال بیمار می شود و نُه روز در اصطبل ، رنجور و بیمار می افتد و کسی هم از این امر مطلّع نمی شود . حتّی خواجه نیز نمی داند او بیمار شده است . تا اینکه پیامبر (ص) از طریقِ وحی بر این امر وقوف می یابد و برای عیادت او شتابان راهی بیت خواجه می شود . همینکه خواجه می شنود که پیامبر (ص) به سوی خانۀ او می آید …
متن کامل ” حکایت هِلال که بندۀ مخلص و صاحب بصیرت و بی تقلید خدا بود “ را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
متن کامل ابیات ادامه قصه آن عجوزه که روی خود گلگونه می کرد
ابیات 1242 الی 1249
1242) چونکه مجلس بی چنین پَیغاره نیست / از حدیثِ پَستِ نازل چاره نیست
1243) وا سِتان هین این سخن را از گِرو / سویِ افسانۀ عجوزه باز رَو
1244) چون مُسِن گشت و در این ره نیست مرد / تو بِنِه نامش عجوز سال خَورد
1245) نه مر او را راسِ مال و پایه ای / نه پذیرایِ قبولِ مایه ای
1246) نه دهنده ، نه پذیرندۀ خوشی / نه در او معنی و نه معنی کشی
1247) نه زبان ، نه گوش ، نه عقل و بصر / نه هُش و نه بیهُشی و نه فِکر
1248) نه نیاز و نه جمالی بهرِ ناز / تُو به تُویش گنده مانندِ پیاز
1249) نه رهی بُبریده او ، نه پایِ راه / نه تَبِش آن قَحبه را نه سوز و آه
شرح و تفسیر ادامه قصه آن عجوزه که روی خود گلگونه می کرد
چونکه مجلس بی چنین پَیغاره نیست / از حدیثِ پَستِ نازل چاره نیست
از آنرو که مجلس مثنوی از افراد کم مایه و نازل خالی نیست . چاره ای نداریم که سطح سخن خود را تنزّل دهیم . [ پیغاره = طعنه ، سرزنش ، بهتان ، در اینجا به معنی پست و نازل ]
وا سِتان هین این سخن را از گِرو / سویِ افسانۀ عجوزه باز رَو
مولانا خطاب به خود می گوید : زودباش این سخن را از رهن نکات مختلف رها کن و به حکایت پیرِ زن بازگرد تا ببینیم کارش به کجا کشید .
چون مُسِن گشت و در این ره نیست مرد / تو بِنِه نامش عجوز سال خَورد
وقتی که انسان پا به سن بگذارد و مرد راهِ حق نشود . تو باید نامِ او را عجوزۀ کهنسال بگذاری . [ خواه مرد باشد خواه زن ]
نه مر او را راسِ مال و پایه ای / نه پذیرایِ قبولِ مایه ای
چنین شخصی نه سرمایه ای معنوی دارد و نه مقامی باطنی . و نه استعداد پذیرش مایه های معنوی را دارد . [ به موجودی عاطل و باطل و کارافزا تبدیل می شود . ]
نه دهنده ، نه پذیرندۀ خوشی / نه در او معنی و نه معنی کشی
نه می تواند دلِ کسی را شاد کند و نه حتّی می تواند شادمان شود . نه معنویتی دارد و نه استعداد گرفتن معنویت از دیگری . [ معنی کشی = معنی کشیدن ، گرفتن معنویت و کمال از دیگران ]
نه زبان ، نه گوش ، نه عقل و بصر / نه هُش و نه بیهُشی و نه فِکر
نه زبان دارد و نه گوش و نه عقل و بینایی . نه هوشیاری قابل قبول دارد و نه کاملاََ بیهوش است و نه فکری دارد . [ همۀ قوا در دورۀ پیری تعطیل و یا نیمه تعطیل می شود . ولی ممکن است حرص و طمع به شدّت افزایش یابد . ]
نه نیاز و نه جمالی بهرِ ناز / تُو به تُویش گنده مانندِ پیاز
چنین شخصی نه به معنویت و کمال احساس نیاز می کند و نه جمالی دارد که بدان ببالد . لایه لایۀ وجودش مانند پیاز ، بوی تعفّن می دهد .
نه رهی بُبریده او ، نه پایِ راه / نه تَبِش آن قَحبه را نه سوز و آه
او نه طریقی را درنوردیده است و نه پای راه رفتن دارد . آن فاحشه نه گرمای روحی دارد و نه آه و سوزِ ایمان و عرفان و عواطف .
دکلمه ادامه قصه آن عجوزه که روی خود گلگونه می کرد
خلاصه زندگینامه مولانا جلال الدین محمد بلخی
سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …
متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
خلاصه معرفی کتاب مثنوی معنوی مولوی
مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …
متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
منابع و مراجع :
- شرح جامع مثنوی معنوی – دفتر ششم – تالیف کریم زمانی – انتشارات اطلاعات
