شرح و تفسیر از خداوند درخواست رعایت ادب

شرح و تفسیر از خداوند درخواست رعایت ادب در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان

شرح و تفسیر از خداوند درخواست رعایت ادب

شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی

کتاب : مثنوی معنوی

قالب شعر : مثنوی

آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر اول ابیات 78 تا 92

نام حکایت : عاشق شدن پادشاهی بر کنیزکی و خریدن پادشاه ، کنیزک را

بخش : 3 از 9

مثنوی معنوی مولوی
داستان و حکایت

پادشاهی به قصد شکار به همراه خدمتکارانش به بیرون شهر رفت . درمیانه راه کنیزکی زیبارو دید و دل بدو باخت و بر آن شد که او را به دست آرد و همراه خود به کاخ ببرد ، او با بذل مالی فراوان بر این مهم دست یافت . اما دیری نپائید که کنیزک بیمار شد و شاه طبیبان حاذق را از هر سو نزد خود فراخواند تا کنیزکش را درمان کنند . طبیبان هر کدام مدعی شدند که با …

متن کامل ” حکایت عاشق شدن پادشاهی بر کنیزکی و خریدن پادشاه ، کنیزک را “را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.

متن کامل ابیات 78 الی 92

78) از خدا جوییم توفیق ادب / بی ادب محروم گشت از لطف رب

79) بی ادب تنها نه خود را داشت بد / بلکه آتش در همه آفاق زد

80) مایده از آسمان در می رسید / بی صُداع و بی فروخت و بی خرید

81) در میان قوم موسی چند کس / بی ادب گفتند : کو سیر و عدس ؟

82) منقطع شد نان و خوان از آسمان / ماند رنج زرع و بیل و داسمان

83) باز عیسی چون شفاعت کرد حق / خوان فرستاد و غنیمت بر طبق

84) باز گستاخان ، ادب بگذاشتند / چون گدایان زله ها برداشتند

85) لابه کرده عیسی ایشان را که این / دائم است و کم نگردد از زمین

86) بد گمانی کردن و حرص آوری / کفر باشد پیش خوان مهتری

87) زان گدارویان نادیده ز آز / آن در رحمت بر ایشان شد فراز

88) ابر برناید پی منع زکات / و ز زنا ، افتد وبا اندر جهات

89) هرچه بر تو آید از ظلمات و غم / آن ز بی باکی و گستاخی هم

90) هر که بی باکی کند در راه دوست / ره زن مردان شد و نامرد ، اوست

91) از ادب پر نور گشته است این فلک / و ز ادب معصوم و پاک آمد ملک

92) بد ز گستاخی ، کسوف آفتاب / شد عزازیلی ز جرات ، ردباب

شرح و تفسیر از خداوند درخواست رعایت ادب

از خدا جوئیم توفیق ادب / بی ادب محروم گشت از لطف رب


از خداوند توفیق ادب را خواهانیم زیرا که بی ادب از لطف پروردگار محروم است .

– در اصطلاح اهل الله ادب چهار قسم است .   ادب شریعت – ادب خدمت – ادب حق – ادب حقیقت

– مولانا در ابیات پیشین تصریح کرده که آن شاه نسبت به حکیم الهی نهایت ادب را رعایت کرد درست مانند احترامی که عمر خلیفه دوم نسبت به پیامبر (ص) قائل بود . به هر حال این بیت اشعار می دارد که سالک مبتدی باید نسبت به دلیل و پیر خود ادب را مراعات کند .

بی ادب تنها نه خود را داشت بد / بلکه آتش در همه آفاق زد


شخص بی ادب نه تنها خود را دچار بلا می کند بلکه سراسر جهان را در آتش فتنه خود می سوزاند .

مائده از آسمان در می رسید / بی صُداع و بی فروخت و بی خرید


رزق و روزی الهی بی هیچ رنج و زحمت و داد و ستدی از آسمان بر قوم موسی ( ع ) فرو می بارید .

– در آیه 57 سوره بقره آمده است : و ابر را بر شما ( بنی اسرائیل ) سایه افکندیم و من و سلوی را برای شما روزی کردیم و گفتیم از رزق پاکیزه ای که به شما بخشیده ایم بخورید اما آنان نه بر ما که بر خود ستم کردند . [ من = ماده ای است صمغ مانند که بر درختان نشیند و مزه ای همچون انگبین و عسل دارد . ( مجمع البیان ، ج 1 ، ص 116 ) / سلوی = پرنده ای است سپید مانند بلدرچین ( مجمع البیان ، ج 1 ، ص 116 ) ]

در میان قوم موسی چند کس / بی ادب گفتند : کو سیر و عدس ؟!


در میان قوم موسی (ع) چند نفر آدم بی ادب گفتند : پس سیر و عدس کو ؟ [ در آیه 61 سوره بقره آمده است « و یاد آرید زمانی را که شما بنی اسرائیل گفتید : ای موسی ، هرگز ما بر یک طعام نسازیم . پروردگار خویش را بخوان تا از آنچه زمین رویاند ، سبزی و خیار و گندم و عدس و پیاز ، برای ما برون آرد » ]

منقطع شد نان و خوان از آسمان / ماند رنج زرع و بیل و داسمان


آن نان و سفره آسمانی قطع شد و برای ما زحمت زراعت و شخم زدن و درویدن باقی ماند .

باز عیسی چون شفاعت کرد حق / خوان فرستاد و غنیمت بر طبق


بار دیگر که حضرت عیسای نبی شفاعت کرد حق تعالی طعام و ارزاقی برای آنان فرستاد .

باز گستاخان ادب بگذاشتند / چون گدایان زَلّه ها برداشتند


باز شوخ چشمان ادب را فرو نهادند و مانند گدایان برای ذخیره کردن ، هر یک سهمی و قسمتی از سفره رزق الهی را برداشتند .

– این کار از روی حرص و طمع و عدم اعتماد به منعم ناشی می شود . گویی که اعتمادی به منعم نیست که تکرار انعام کند . زَلّه باقیمانده غذائی است که مهمان با خود برد و در صوفیه این کار مرسوم بوده .

لابه کرد عیسی ایشان را که این / دائم است و کم نگردد از زمین


حضرت عیسی ( ع ) به آنان التماس کرد که نزول این مائده از آسمان دائمی است و هرگز کاستی نگیرد ، بنابراین از نقصان و انقطاع آن بیمی نداشته باشید .

بد گمانی کردن و حرص آوری / کفر باشد پیش خوان مهتری


بد گمان شدن و آزمندی نشان دادن در برابر سفره نعمت شخصی بزرگوار ، کفر و ناسپاسی به شمار آید .

زان گدارویان نادیده ز آز / آن در رحمت بر ایشان شد فراز


در اثر حرص و سماجت آن گداهای ندید بدید ، دو باره آن در رحمت الهی بسته شد .

گدارویان به معنی کسی که در گدایی اصرار می کند و نادیده به معنی آزمند و حریص است .

ابر برناید پی منع زکات / و ز زنا افتد وبا اندر جهات


وقتی که مردم زکات ندهند ، ابر رحمت بر آسمان ظاهر نشود و بارانی نبارد و عمل زنا موجب شیوع وبا در سراسر جامعه شود .

– اشاره بیت به این حدیث است : هیچ قومی از زکات دست برمداشت مگر آنکه خداوند ، باران رحمت را از ایشان بداشت .

هرچه بر تو آید از ظلمات و غم / آن ز بی باکی و گستاخی است هم


هر مصیبت و اندوهی که به تو روی آرد تماما نتیجه بی پروائی و گستاخی خود توست .

– با توجه به آیه 79 سوره نسا ، مولانا عقیده دارد هر عمل و نیتی نتیجه خاص خود را دارد ولی نتیجه هر عمل الزاما همجنس عمل نیست .

هر که بی باکی کند در راه دوست / ره زن مردان شد و نامرد ، اوست


هر کس در راه دوست گستاخی کند ، راهزن مردان الهی است . هم گمراه است و هم گمراه کننده و البته چنین شخصی نامرد است .

از ادب پر نور گشته این فلک / وز ادب معصوم و پاک آمد ملک


این فلک گردون به برکت ادب ، نورانی شده است و نیز به برکت ادب فرشتگان پاک و معصوم شده اند .

– مراد از ادب افلاک و فرشتگان این است که آنها از ابتدای خلقت خود مطیع امر الهی بوده اند .

.

بد ز گستاخی ، کسوف آفتاب / شد عزازیلی ز جرات ، رد باب


کسوف آفتاب به سبب بی ادبی اوست و ابلیس نیز به سبب گستاخی ، رانده درگاه حق شده است . [ جرأت = گستاخی . ردِ باب = رانده و مردودِ درگاه حق تعالی ، ملعون ]

نیکلسون می گوید : هرگاه خورشید جسارت ورزد به اینکه از مسیر معین خود انحراف یابد ، خداوند کسوف را که وسیله تادیبی است بر او وارد می آورد تا او را منضبط سازد . ( شرح مثنوی معنوی مولوی ، دفتر اول ، ص 36 ) . انقروی نیز دو وجه در توضیح مصراع اول آورده است : وجه اول اینکه ، زشتی اعمال مردمان گستاخ حتی بر خورشید نیز اثر می گذارد و آن را منکدر می سازد . وجه دوم اینکه چون خورشید در فلک چهارم ، یکه و منفرد است گاه به غرور دچار می آید . پس حق تعالی برای تنبیه خورشید ، نور آن را لحظاتی زائل می کند . ( شرح کبیر انقروی ، دفتر اول ، ص 76 ) . حکیم سبزواری می گوید : گستاخی از قمر است که در قُدام (پیش روی) خورشید می ایستد و کسوف واقع می شود . ( شرح اسرار ، ص 17 ) .

عزازیل نام پیشین ابلیس است . او قبل از آنکه به عصیان و گناه افتد بدین نام خوانده می شده است .

دکلمه از خداوند درخواست رعایت ادب

دکلمه از خداوند درخواست رعایت ادب

زنگینامه مولانا جلال الدین محمد بلخی

سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین  خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …

متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.

معرفی کتاب مثنوی معنوی مولوی

مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …

متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.

منابع و مراجع :

  1. شرح جامع مثنوی معنوی – دفتر اول – تالیف کریم زمانی – انتشارات اطلاعات

Tags:
7s یادداشت ها
  1. بهمن 7 سال پیش

    سلام
    خسته نباشد و ممنون
    کاشکی بتونید فتحه و کسره ها رو هم اضافه کنید تا خوندش برای کسایی که اولین بارشونه (مثله خودم) راحت بشه
    بعضی از جاها هم فایل صوتی با متن یکی نبود مثلا بیت 80
    یه دنیا ممنون

    • نویسنده
      فقیه 7 سال پیش

      سلام دوست عزیز . از همراهی شما متشکرم .
      از علائم در ابتدای کار استفاده نمی شد ولی در حال حاضر این کار انجام می شود .
      نسخ مختلف مثنوی با هم تفاوتهایی دارند ولی معنی و مفهوم را تغییر نمی دهند .

  2. شاهرخ 6 سال پیش

    ممنون از سایت خوبتون.

  3. مرجان 4 سال پیش

    واقعا تشکر میکنم از بابت مطالب. به کمک شما میتونم مثنوی رو بخونم و متوجه معنی ابیات بشم. امیدوارم اجر معنوی کارتون رو به بهترین نحو ممکن از خدا بگیرید

  4. فرهاد طهماسبی.پور 4 سال پیش

    بسیار عالیست: هم ترجمان اشعار و هم خواندن اشعار توسط،استاد ارجمند

  5. باقری 4 سال پیش

    سلام بسیار عالی خیلی استفاده کردم فقط یه مشکلی داره وقتی یک صفحه رو میخونیم و به آخر میرسیم مثلا بیت 92 از دفتر اول به سختی میتونم بیت 93 از دفتر اول رو که در صفحه دیگری درج شده پیدا کنم اگر در سایتتون این امکان رو ایجاد کنید که با یک کلیک به اون صحه وارد بشه ممنون میشم

  6. فریدون کرمی 3 سال پیش

    سلام علیکم بسیار زیبا و آموزنده بود به نظر میرسد مولانا حق مطلب را ادا کرده و میگوید موفقیت تو در زندگی لازمه اش ادب است و رعایت ادب و اگر ادب نداشتی از همه چیز محرومی و ادب. ادب. ادب

ارسال پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

تماس با دیدارجان

لطفا نظرات ، انتقادات و پیشنهادات خود را ارسال فرمایید.

درحال ارسال

وارد شوید

اطلاعات خود را فراموش کرده اید؟