شرح و تفسیر نومید کردن وزیر ، مریدان را از رفض خلوت در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
شرح و تفسیر نومید کردن وزیر ، مریدان را از رفض خلوت
شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی
کتاب : مثنوی معنوی
قالب شعر : مثنوی
آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر اول ابیات 643 تا 649
نام حکایت : پادشاه جهود که نصرانیان را می کشت از بهر تعصب
بخش : 19 از 24
در میان جهودان ، پادشاهی جبار و بیدادگر بود که نسبت به عیسویان سخت کینه توز بود . این پادشاه موسی (ع) و عیسی (ع) را که در واقع شعله ای از یک چراغ و با هم متحد بودند را از روی تعصب ، مخالف یکدیگر می انگاشت و در صدد بو که دین و آئین عیسویان را براندازد . او وزیری کاردان و زیرک داشت که در امور مهم او را یاری می داد . وزیر می دانست که ایمان و عقیده مردم را نمی توان با خشم و زور از میان برداشت بلکه برعکس هر چه زور و خشونت سخت تر باشد عقیده و ایمان مردم استوارتر گردد و از اینرو نیرنگی ساخت و شاه را نیز موافق خود کرد . بر اساس این نیرنگ شاه را متقاعد نمود که چنین وانمود سازد که وزیر به آئین عیسویان گرایش یافته است ، پس باید دست و گوش و بینی او را برید و …
متن کامل حکایت آن پادشاه جهود که نصرانیان را می کشت از بهر تعصب را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
643) آن وزیر از اندرون آواز داد / کای مریدان از من این معلوم باد
644) که مرا عیسی چنین پیغام کرد / کز همه یاران و خویشان باش فرد
645) روی ، در دیوار کن ، تنها نشین / وز وجود خویش هم خلوت گزین
646) بعد از این دستوری گفتار نیست / بعد از این با گفت و گویم کار نیست
647) الوداع ای دوستان ، من مرده ام / رخت بر چارم فلک بر برده ام
648) تا به زیر چرخ ناری چون حطب / من نسوزم در عنا و در عطب
649) پهلوی عیسی نشینم بعد از این / بر فراز آسمان چارمین
آن وزیر از اندرون آواز داد / کای مریدان از من این معلم باد
وزیر مکار از درون خلوتگاه خود بانگ زد که ای مریدان می خواهم این مطلب را به شما تفهیم کنم .
که مرا عیسی چنین پیغام کرد / کز همه یاران و خویشان باش فرد
عیسی (ع) به من این چنین پیغام داده که باید از همه یاران و خویشان و کسانت جدا باشی .
روی ، در دیوار کن ، تنها نشین / وز وجود خویش هم خلوت گزین
روی به دیوار کن و تنها بنشین و حتی از خویشتن خود نیز خلوت کن . یعنی خلوت نشینی را شدیدا مراعات کن .
بعد از این دستوری گفتار نیست / بعد از این با گفت و گویم کار نیست
زین پس اجازه ندارم که وعظ و گفتاری برای کسی داشته باشم و بعد از این دیگر هیچ حرف و سخنی نخواهم داشت زیرا مامور به سکوت شده ام .
الوداع ای دوستان ، من مرده ام / رخت بر چارم فلک بر برده ام
خداحافظ ای دوستان ، من مرده ام یعنی از خویشتن رهیده ام و رخت سفر بربسته ام و به سوی آسمان چهارم کوچیده ام . [ بر طبق روایت عیسی (ع) را به آسمان چهارم برده اند ] .
تا به زیر چرخ ناری چون حطب / من نسوزم در عنا و در عطب
تا در این دنیای دون مانند هیزم در رنج و درد نسوزم زیرا که رنج و درد اهل دنیا به قدر ابتلای ایشان به دنیاست پس با رفتنم از دنیا از رنج رها می شوم .
– چرخ ناری به معنی عصر آتش که به قول قدما از “خاک و باد و آب و آتش” بالاتر است ، حطب به معنی هیزم ، عنا به معنی رنج و مشقت ، عطب به معنی هلاکت و تباهی .
پهلوی عیسی نشینم بعد از این / بر فراز آسمان چارمین
زین پس بر بالای آسمان چهارم در کنار حضرت عیسی (ع) خواهم نشست . [ نیکلسون گوید : در اشعار فارسی و ترکی ، اشارات به آسمان چهارم ( فلک خورشید) به معنای منزلگاه عیسی (ع) پس از عروج او به آسمان ، زیاد است در حالیکه به گفته ابن عربی (در فتوحات مکیه) عیسی (ع) در آسمان دوم مقام دارد . به هر حال در این باب ، روایات مختلف است ] .
دکلمه نومید کردن وزیر ، مریدان را از رفض خلوت
سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …
متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …
متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
منابع و مراجع :
- شرح جامع مثنوی معنوی – دفتر اول – تالیف کریم زمانی – انتشارات اطلاعات
با سلام
از معانی و تفاسیر ابیات در این وبلاگ بسیار بهره جستم
گویی طی این سال ها به گمشده خود رسیدم
سلام و تشکر
برای رفتن به ادامه حکایت یا حکایت بعدی یه کلیدی بزارین خواهشا