تحریض سلیمان مر رسولان را بر تعجیل | شرح و تفسیر در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
تحریض سلیمان مر رسولان را بر تعجیل | شرح و تفسیر
شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی
کتاب : مثنوی معنوی
قالب شعر : مثنوی
آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر چهارم ابیات 718 تا 725
نام حکایت : حکایت دیدن درویش جماعت مشایخ را در خواب و درخواست روزی
بخش : 3 از 11 ( تحریض سلیمان مر رسولان را بر تعجیل )
خلاصه حکایت دیدن درویش جماعت مشایخ را در خواب و درخواست روزی
یکی از صاحبدلان می گوید در عالم رویا گروهی از مشایخ را دیدم و از ایشان رزقِ حلال خواستم . آنان مرا به سوی جنگلی در نواحی کوهستانی هدایت کردند و من در آن ناحیه از میوه های شیرین ارتزاق می کردم . بر اثرِ خوردن آن میوه ها چشمه های حکمت و معرفت در قلبم جوشیدن گرفت و هر گاه آن معارف بر زبانم جاری می شد افهام و عقول از شنیدن آن معارفِ بدیع و بِکر واله و حیران می شدند . در این حالت بود که دیدم این کرامتِ الهی در میان خلق الله فاش شد و از افشای آن بیمِ فتنه می رفت . از اینرو از خداوند درخواست کردم که این کرامت را از من بگیرد و در عوض ذوقِ روحانی مرا افزون کند . و …
متن کامل ” حکایت دیدن درویش جماعت مشایخ را در خواب و درخواست روزی ” را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
متن کامل ابیات تحریض سلیمان مر رسولان را بر تعجیل
ابیات 718 الی 725
718) همچنان که شَه سلیمان در نَبَرد / جذبِ خیل و لشکرِ بلقیس کرد
719) که بیآیید ای عزیزان زود زود / که برآمد موج ها از بهرِ جُود
720) سویِ ساحل می فشانَد بی خطر / جوشِ موجش هر زمانی صد گُهَر
721) اَلصَّلا گفتیم ای اهلِ رَشاد / کین زمان رضوان درِ جَنَّت گُشاد
722) پس سلیمان گفت : ای پیکان رَوید / سویِ بلقیس و بدین دین بگروید
723) پس بگوییدش : بیآ آینجا تمام / زود ، که اِنَّ الله یَدعُو بِالسّلام
724) هین بیآ ای طالبِ دولت شتاب / که فُتوح است این زمان و فتح باب
725) ای که تو طالب نه ای ، تو هم بیآ / تا طلب یابی از این یارِ وفا
شرح و تفسیر تحریض سلیمان مر رسولان را بر تعجیل
همچنان که شَه سلیمان در نَبَرد / جذبِ خیل و لشکرِ بلقیس کرد
همانگونه که حضرت سلیمان (ع) به جای جنگ ، لطف کرد و لشکریان بلقیس را به سوی خود جذب کرد و به مرتبۀ ایمان رسانید .
که بیآیید ای عزیزان زود زود / که برآمد موج ها از بهرِ جُود
سلیمان گفت : ای عزیزان ، هر چه زودتر بیآیید که از دریای بخشش و کرمِ الهی ، امواجی به تلاطم درآمده است .
سویِ ساحل می فشانَد بی خطر / جوشِ موجش هر زمانی صد گُهَر
خروش امواج دریای جُود و بخشش الهی در هر لحظه بی هیچ زیان و خطری ، صد نوع گوهرِ رحمت و هدایت به سوی ساحلِ بشری نثار می کنند . [ در این ابیات « رحمت واسعۀ الهی » به دریای پُر خُروش ، و « عالَمِ بشری » به ساحل ، و « عرفان و ایقان » به گوهر تشبیه شده است . ]
اَلصَّلا گفتیم ای اهلِ رَشاد / کین زمان رضوان درِ جَنَّت گُشاد
ای اهلِ هدایت ، ما شما را به سویِ بهشت فراخواندیم زیرا که دربانِ بهشت هم اکنون درهای بهشت را گشود . [ اَلصَّلا = شرح بیت 2278 دفتر اوّل ) رضوان = در لفظ به معنی خشنودی بسیار است ( مفردات ، ص 203 ، امّا در اصطلاح نام یکی از نگهبانان بهشت است . ملاصدرا می گوید : وجه تسمیۀ خازن بهشت به رضوان اینست که تنها کسانی شایستگی ورود به بهشت را دارند که به مرتبۀ والای معرفت و رضای به قضای حق رسیده باشند ( مفاتیح الغیب ، ص 1063 ) ]
پس سلیمان گفت : ای پیکان رَوید / سویِ بلقیس و بدین دین بگروید
پس سلیمان به فرستادگانِ بلقیس گفت : ای پیک های بلقیس به سوی بلقیس باز روید و به این دین ( آیین یکتا پرستی ) ایمان بیاورید . [ مناسب است با مضمونِ آیه 30 سورۀ نَمل « بر من برتری مجویید و تسلیم امر من شوید » ]
پس بگوییدش : بیآ آینجا تمام / زود ، که اِنَّ الله یَدعُو بِالسّلام
پس به بلقیس بگویید که : با تمام وجود و هر چه سریع تر به اینجا بیا که خداوند شما را به دارالسّلام فرا می خواند . [ تمام = با تمام وجود ، با اخلاص باطن و رسوم ظاهر / دارُالسّلام = خانه ی که از هر گونه آفت و بلایی بدور باشد . و منظور از آن بهشت جاودان است ( مجمع البیان = ج 5 ، ص 102 ) چنانکه در آیه 25 سورۀ یونس آمده « و خداوند همۀ مردم را به سرای سلامتی و سعادت فرا می خواند و هر که را خواهد به راه راست هدایت کند » مولانا در این بیت به ایمانِ حقیقی و یکتا پرستی ، اطلاق دارُالسَّلام کرده است . ]
هین بیآ ای طالبِ دولت شتاب / که فُتوح است این زمان و فتح باب
الا ای طالب دولت و حشمت شتابان بیا که اینک هنگامِ گشایش و باز شدن درهای رحمتِ الهی است . [ فتوح = شرح بیت 1441 دفتر اوّل ]
ای که تو طالب نه ای ، تو هم بیآ / تا طلب یابی از این یارِ وفا
ای کسی که فاقدِ طلبی تو هم بیا . بیا تا از این دوستِ وفادار ، طلب بدست آوری و بدان وسیله به دولت و سعادت برسی . [ طلب = شرح بیت 3001 دفتر دوم ]
دکلمه تحریض سلیمان مر رسولان را بر تعجیل
خلاصه زندگینامه مولانا جلال الدین محمد بلخی
سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …
متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
خلاصه معرفی کتاب مثنوی معنوی مولوی
مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …
متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
منابع و مراجع :
- شرح جامع مثنوی معنوی – دفتر چهارم – تالیف کریم زمانی – انتشارات اطلاعات
