شرح و تفسیر مقرر شدن ترجیح جهد ، بر توکل در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
شرح و تفسیر مقرر شدن ترجیح جهد ، بر توکل
شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی
کتاب : مثنوی معنوی
قالب شعر : مثنوی
آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر اول ابیات 992 تا 997
نام حکایت : نخچیران و شیر
بخش : 10 از 34
آورده اند در مرغزاری خوش که نسیم آن ، بوی بهشت را معطر کرده بود و عکس آن روی فلک را منور گردانیده ، از هر شاخی هزار ستاره تابان و در هر ستاره ای سپهر حیران …. و وحوش بسیار به سبب چراخور و آب در خصب نعمت بودند ، لیکن به مجاورت شیر ، آن همه نعمت و آسایش منقص بود . روزی جمع شدند و به نزدیک شیر رفتند و گفتند : تو هر روز پس از رنج بسیار و مشقت فراوان از ما یکی شکار می کنی و ما پیوسته در بیم و هراسیم و تو در رنج و تلاش ، اکنون چیزی اندایشیده ایم که تو را از آن فراغت و …
متن کامل حکایت نخچیران و شیر را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
992) زین نمط بسیار برهان گفت شیر / کز جواب آن جبریان گشتند سیر
993) روبه و آهو و خرگوش و شغال / جبر را بگذاشتند و قیل و قال
994) عهدها کردند با شیر ژیان / کاندرین بیعت نیفتد در زیان
995) قسم هر روزش بیاید بی جگر / حاجتش نبود تقاضای دگر
996) قرعه بر هرک افتادی روز روز / سوی آن شیر او دویدی همچو یوز
997) چون به خرگوش آمد این ساغر به دور / بانگ زد خرگوش ، آخر چند جور ؟
زین نمط بسیار برهان گفت شیر / کز جواب ، آن جبریان گشتند سیر
شیر بدان سان که گفته شد در فضیلت و برتری جهد بر توکل ، دلائلی بسیار آورد بطوریکه طرفداران جبر از پاسخ دادن به آن فروماندند و قانع شدند .
روبه و آهو و خرگوش و شغال / جبر را بگذاشتند و قیل و قال
روباه و آهو و خرگوش و شغال ، جبری بودن را رها کردند و از قیل و قال و مناظره دست کشیدند . [ هر چند وحوش در مباحثه قانع شدند ولی عملا نوعی جبر را به شیر تحمیل کردند . ]
عهدها کردند با شیر ژیان / کاندرین بیعت نیفتد در زیان
نخچیران با شیر خشمین پیمان بستند که در این پیمان به شیر هیچ زیانی نرسد .
قسم هر روزش بیاید بی جگر / حاجتش نبود تقاضای دگر
بی هیچ ناراحتی و دردسری (بی جگر) غذای روزانه شیر را بدو برسانند بطوریکه دیگر نیازی به تقاضای مجدد شیر نباشد . [ میان خود به قید قرعه هر روز یکی را طعمه شیر سازند و برای او بفرستند . ]
قرعه بر هرک افتادی روز روز / سوی آن شیر او دویدی همچو یوز
قرعه به نام هر کدام از نخچیران که اصابت می کرد آن حیوان شتابان مانند یوزپلنگ به سوی شیر می دوید .
چون به خرگوش آمد این ساغر به دور / بانگ زد خرگوش ، آخر چند جور ؟
وقتی که این ساغر دور زد و به خرگوش رسید یعنی وقتی نوبت خرگوش شد ، خرگوش فریاد زد : آخر ظلم و ستم تا کی ؟!
دکلمه مقرر شدن ترجیح جهد ، بر توکل
سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …
متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …
متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
منابع و مراجع :
- شرح جامع مثنوی معنوی – دفتر اول – تالیف کریم زمانی – انتشارات اطلاعات
سلام، ممنون از وبسایت خوبتون که به نحوی خوب معنی لغات دشوار در هر بیت آن مشخص شده و توضیحات خوبی هم وجود دارد.
ولی بنظرم وبسایت این مشکل را دارد که برای رفتن به بخش بعدی، هیچ لینکی وجود ندارد یا اگر هست، کاربر به راحتی نمی تواند آن را پیدا کند. (من که کلی بالا و پایین کردم و چیزی ندیدم.)