شرح و تفسیر غزل شماره 126 دیوان سعدی شیرازی

ندهم دل به قدّ و قامت سرو / که چو بالای دلپذیر تو نیست

به قد و بالای سرو دل نمی بندم و عاشق آن نمی شوم . زیرا سرو ، این نماد خوش قامتی هم در برابر بالای تو دلپذیر نمی نماید . [ بالا = قد و قامت / دل دادن = کنایه از عاشق شدن ، توجّه کردن ]

در همه شهر ای کمان ابرو / کس ندانم که صید تیر تو نیست

ای یار کمان ابرو ، در تمام شهر کسی را نمی شناسم که با تیر نگاه تو صید نشده باشد . [ دانستن = شناختن ]

دل مردم دگر کسی نبَرَد / که دلی نیست کآن اسیر تو نیست

دیگر هیچ دلربایی نمی تواند دل از کف مردم برباید ، زیرا تمام دل ها اسیر توست و دلی نمانده تا دیگری صید کند . [ دل بردن = کنایه از عاشق و شیفته کردن ]

گر بگیری نظیر من چه کنم ؟ / که مرا در جهان نظیر تو نیست

اگر کسی مثل من را برگزینی چه سازم ؟ آری ، نظیر من برای تو بسیار است امّا من در تمام گیتی همتای تو را نخواهم یافت .

ظاهر آن است کآن دلِ چو حدید / در خور صدر چون حریر تو نیست

این امر آشکار است که قلب آهنینت با  آن سینۀ حریرگون و نرم تو تناسب و سازگاری ندارد . [ حدید = آهن / درخور = شایسته و لایق / صدر = سینه / حریر = ابریشم و پرنیان ]

همه عالَم به عشق بازی رفت / نامِ سعدی که در ضمیر تو نیست

نام سعدی که در خاطرت نمانده و آن را فراموش کرده ای ، از لحاظ عشق بازی در سراسر جهان شهره گشته است . [ همه عالَم = در همه عالم / ضمیر = اندیشه و دل ]

شرح و تفسیر غزل 125                     شرح و تفسیر غزل 127