دزدی که گفت نیم شب در پای دیوار دُهُل می زنم | شرح و تفسیردر مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
دزدی که گفت نیم شب در پای دیوار دُهُل می زنم | شرح و تفسیر
شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی
کتاب : مثنوی معنوی
قالب شعر : مثنوی
آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر سوم ابیات 2799 تا 2805
نام حکایت : آن دزد که پرسیدندش که چه می کنی نیم شب در پای دیوار
بخش : 1 از 9 ( دزدی که گفت نیم شب در پای دیوار دُهُل می زنم )
خلاصه حکایت آن دزد که پرسیدندش که چه می کنی نیم شب در پای دیوار
دزدی در نیمه های شب دیوارِ منزلی را سوراخ می کرد کسی او را دید و گفت : آهای پدر جان ، در این شبِ تاریک ، داری چه می کنی ؟ دزد گفت : دارم دُهل می زنم . آن شخص گفت : پس کو صدای دُهل …
متن کامل « حکایت آن دزد که پرسیدندش که چه می کنی نیم شب در پای دیوار » را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید .
متن کامل اشعار دزدی که گفت نیم شب در پای دیوار دُهُل می زنم
ابیات 2799 الی 2805
2799) این مَثَل بشنو که شب ، دزدی عَنید / در بُنِ دیوار ، حُفره می بُرید
2800) نیم بیداری که او رنجور بود / طقطقِ آهسته اش را می شنود
2801) رفت بر بام و ، فرو آویخت سر / گفت او را ، در چه کاری ای پدر ؟
2802) خیر باشد ، نیم شب چه می کنی ؟ / تو کیی ؟ گفتا : دُهُل زن ای سَنی
2803) در چه کاری ؟ گفت : می کوبم دُهُل / گفت : کو بانگِ دُهُل ای بوسُبُل ؟
2804) گفت : فردا بشنوی این بانگ را / نعرۀ یا حسرتا واویلَتا
2805) آن دروغ است و کژ و برخاسته / سِرِّ آن کژ را تو هم نشناخته
شرح و تفسیر دزدی که گفت نیم شب در پای دیوار دُهُل می زنم
این مَثَل بشنو که شب ، دزدی عَنید / در بُنِ دیوار ، حُفره می بُرید
این مثل را گوش کن که در یکی از شب ها ، یک دزدِ سرسخت و مزاحم در پای دیواری نشسته بود و آن را سوراخ می کرد . [ عَنید = ستیزه گر ، ناسازگار ]
نیم بیداری که او رنجور بود / طقطقِ آهسته اش را می شنود
شخصی که خوابش سبک بود و گذشته از این بیمار نیز بود . صدای تق تقِ آهستۀ آن دزد را شنید . [ نیم بیدار = کسی که خوابش سبک است / طقطق = صدای منظم چیزی مانند پا کوبیدن ]
رفت بر بام و ، فرو آویخت سر / گفت او را ، در چه کاری ای پدر ؟
آن شخص به پشتِ بام رفت و سرش را پایین آورد و به دزد گفت : پدر جان داری چه کار می کنی ؟
خیر باشد ، نیم شب چه می کنی ؟ / تو کیی ؟ گفتا : دُهُل زن ای سَنی
انشاء الله که خیر است . نیمه های شب چه کار می کنی ؟ اصلاََ تو کیستی ؟ دزد گفت : ای بزرگوار دارم دُهُل می زنم . ( سَنی = عالی مرتبه ، رفیع ، شخص بزرگ ) [ در مصراع اوّل این وجه نیز جایز است : آیا داری چاه می کنی ؟ ]
در چه کاری ؟ گفت : می کوبم دُهُل / گفت : کو بانگِ دُهُل ای بوسُبُل ؟
مرد به دزد دوباره گفت : داری چه کار می کنی ؟ دزد جواب داد : گفتم دارم دُهُل می زنم . آن مرد گفت : ای مردِ راه دان اگر واقعاََ داری دهل می زنی پس کئ صدای دهل ؟ [ دُهُل = طبل ، طبل بزرگ ]
گفت : فردا بشنوی این بانگ را / نعرۀ یا حسرتا واویلَتا
دزد جواب داد : صدای این دهل را فردا خواهی شنید و نعره های ای داد و بیداد ، واویلا را فردا خواهی شنید . [ بُو سُبُل = آگاه از همۀ راهها ، راه دان ، بُو مخففِ ابُو و سُبُل جمع سبیل است ]
آن دروغ است و کژ و برخاسته / سِرِّ آن کژ را تو هم نشناخته
هر چند این حکایت دروغ و جعلی و ساختگی است امّا تو حتّی مقصود و منظورِ آن حکایت را نیز نتوانستی درک کنی . [ مولانا در ابیات ذیل مقصودِ اصلی از مثال خرگوش را توضیح می دهد ]
دکلمه دزدی که گفت نیم شب در پای دیوار دُهُل می زنم
خلاصه زندگینامه مولانا جلال الدین محمد بلخی
سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …
متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
خلاصه معرفی کتاب مثنوی معنوی مولوی
مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …
متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
منابع و مراجع :
- شرح جامع مثنوی معنوی – دفتر سوم – تالیف کریم زمانی – انتشارات اطلاعات
وقت بخیر ممنون از عوامل سایت یه جا رو اگه اشتبا نکنم غلط معنی کردین _خیر باشد نیمه شب چه می کَنی _ چون با مصراع بعدش هم قافیه میشه بعد معنیش عوض میشه _خیر باشد نیمه شب چه حفری می کَنی _ ممنونم
سلام . ممنون از اطلاع رسانی شما . اصلاح شد .