حکایت منافقان و مسجد ضرار ساختن ایشان در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
حکایت منافقان و مسجد ضرار ساختن ایشان
منافقان در رقابت با مسجدِ قُباء ، مسجدِ ضِرار را پی می افکنند و از پیامبر (ص) درخواست می کنند که در آن مسجد نماز گزارد . و ادعا می کنند که بنای این مسجد ، جهتِ اطعام مساکین و ایوایِ بی پناهان است . پیامبر (ص) به ایشان می فرماید : فعلاََ عزمِ سفر به منطقۀ تبوک را دارم و چون از این غزوه بازگردم بدان مسجد درآیم . پس از بازگشت از تبوک ، منافقان درخواستِ خود را تکرار می کنند و در این اثنا آیاتِ 107 تا 110 سورۀ توبه نازل می شود و نیّت پلیدِ منافقان را آشکار می سازد . یکی از صحابه که از عدمِ اعتنای رسول خدا به مسجدِ آنان دچارِ تردید شده بود در رویای صادق متوجه امر می شود . حضرت پیامبر (ص) دستور می دهد آن مسجد را ویران کنند و آنجا را زباله دانی سازند .
مفسرانِ قرآن کریم و مورخانِ اسلامی تقریباََ در نقلِ این رویداد تاریخی اتفاقِ نظر دارند . ماجرا این بود که طایفه ای از بنی عمرو بن عُوف ، مسجدِ معروفِ قُباء را بنا کردند و از حضرت رسول خدا (ص) خواستند که در این مسجد نماز اقامه کُند . پیامبر (ص) نیز به درخواست آنان توجه کرد و در آن مسجد نماز برگزار نمود . این مسجد آتشِ حسادت جمعی از طایفه بنی غنم بن عوف را که از منافقان بودند . شعله ور ساخت . از اینرو در کنار مسجد قُباء ، مسجدی بر پا ساختند و قصد داشتند ، نمازگزاران را از آن مسجد به خود جلب کنند و در عین حال در انتظار این بودند ابو عامر راهب از نزدِ امپراطور روم بازگردد . زیرا او نزدِ امپراطور رفته بود تا وی را متقاعد کند سپاهی از رومیان را به مدینه فرستد تا پیامبر (ص) را از آن دیار بیرون کند . وقتی این منافقین مسجد را ساختند . نزدِ پیامبر (ص) رفتند و از او درخواست کردند که در آن مسجد نماز گزارد . پیامبر به آنان گفت که اینک عازمِ منطقۀ تبوک هستیم ، وقتی بازگشتیم در آن مسجد نماز می گزاریم . بنابراین ، آیاتِ فوق نازل شد و نیّتِ پلید منافقین را آشکار ساخت . ( کشاف ، ج 2 ، ص 309 و 310 )
مولانا در این حکایت ، نَفسِ آدمی را به مسجدِ ضِرار تشبیه می کند که کانونِ فتنه و نفاق است . آدمی به سبب خود بینی ، از این کانونِ پر خطر غافل است و به جای یافتن معایب و اصلاحِ خود به طعن و استهزای دیگران می پردازد .
***
شرح و تفسیر اشعار ” حکایت منافقان و مسجد ضرار ساختن ایشان ” در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدار جان مطالعه نمائید .
بخش اوّل : شرح وتفسیر ساختن مسجد ضرار در رقابت با مسجد قُباء
بخش دوم : شرح وتفسیر فریفتن منافقان ، پیامبر را تا به مسجد ضرارش برند
بخش سوم : شرح وتفسیر اندیشیدن یکی از صحابه به انکار که چرا رسول الله ستاری نمی کند
بخش چهارم : شرح وتفسیر آن شخص که اُشتر ضالۀ خود می جُست و می پرسید
بخش پنجم : شرح وتفسیر متردد شدن در میانِ مذهب های مخالف و بیرون شو
بخش ششم : شرح وتفسیر امتحان هر چیزی تا ظاهر شود خیر و شری که در وی است
بخش هفتم : شرح وتفسیر بیان فایدۀ حکایت آن شخصِ شتر جوینده
بخش هشتم : شرح وتفسیر بیان آنکه در هر نَفسی فتنۀ مسجدِ ضِرار هست
