آغاز منور شدن عارف به نور غیب بین | شرح و تفسیر در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
شاعر : مولانا جلال الدین محمد بلخی
کتاب : مثنوی معنوی
قالب شعر : مثنوی
آدرس شعر : مثنوی معنوی مولوی دفتر دوم ابیات 3240 تا 3302
نام حکایت : کرامات ابراهیم ادهم بر لب دریا
بخش : 2 از 14 ( آغاز منور شدن عارف به نور غیب بین )
ابراهیم اَدهم ضمن سیر و سیاحت به لبِ دریایی رسید و آنجا نشست و به دوختن پاره هایِ خرقه اش مشغول شد . در این اثنا امیری که در سال های پیشین غلامِ او بود از آنجا گذر می کرد . همینکه چشمش به ابراهیم افتاد او را شناخت . ولی با کمالِ تعجب اثری از شاهزادگی و امارت در او نیافت . بلکه او را درویشی بی پیرایه و خاکسار یافت . پیشِ خود گفت : پس کو آن حکومت و …
متن کامل « حکایت کرامات ابراهیم ادهم بر لب دریا » را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید .
هرگاه یکی از حواس در ضمنِ سلوک ، بند از پای خود باز کند ، دیگر حواس نیز تحوّل می یابند . [ اگر یکی از حواس ، در طریق سلوک ، بندِ مادیّت را از پای خود بردارد و به کشف روحی و معنوی برسد دیگر حواس نیز تحتِ تأثیرِ آن حِس همین گونه تحوّل می یابند ( شرح کفافی ، ج 2 ، ص 563 ) ]
همینکه یکی از حواس توانست غیر محسوسات را ببیند . امور غیبی بر همۀ حواسِ دیگر آشکار می شود .
برای مثال ، هرگاه یکی از گوسفندان از جُویِ آب بپرد . به دنبال او دیگر گوسفندان نیز از آن جُوی آب خواهند پرید .
تو نیز ای انسان ، گوسفندانِ حواسِ خود را از صحرای محسوسات بیرون بران و آنها را در چراگاهی که حضرت حق رویانیده بچَران . [ مصراع دوم اشاره است به آیه 4 سورۀ اعلی « و آنکه برون بیاورد چراخور را » مولانا می گوید : ای انسان ، حواسِ تو نیز مانند رمۀ گوسفندان است که باید آنها را از صحاری خشک و فقرِ محسوسات به مرغزارِ و چراخور معنویات درآوری تا از گُل های معانی و روحانی خورند و کمال یابند . ]
تا حواسِ تو در چراگاهِ سرسبز الهی ، سنبل و نسرین معانی بخورند و به باغ های حقیقت راه یابند . [ در یکی از شروح آمده است : حقایق یعنی صفاتِ الهی که جانشین استعدادهای روحانی در انسانِ کامل می شود ( مقدمۀ رومی و تفسیر مثنوی معنوی ، ص 256 ) ]
در این موقع هر یک از حواسِ تو که به مرحلۀ درکِ غیر محسوسات رسیده ، پیامبرِ دیگر حواس می شود . یعنی هادی آنان می گردد و همۀ آن حواسِ اینجهانی را به سوی بهشت راهنمایی می کند .
آن حواس ( صاحبان حواسی که قبلاََ در کمندِ محسوسات اسیر بوده و بع به مقام درک غیر محسوسات رسیده اند ) با زبان بی زبانی و بدور از حقیقت گویی و مجاز گویی به حِسِ تو ، رازها می گویند . [ دو اصطلاح حقیقت و مجاز در این بیت مربوط به علم بیان است . مثلاََ اطلاق کلمۀ اَسَد (شیر) بر حیوان درنده و ستبر جنگل ، جنبه حقیقی دارد زیرا مصداقِ خارجی آن همان حیوان جنگل است . ولی هر گاه لفظِ «اَسَد» بر انسانی اطلاق شود مسلماََ منظور این نیست که آن انسان واقعاََ یک حیوان درنده است . بلکه این اطلاق جنبۀ مجازی دارد و مقصود اینست که او فردی شجاع و بی باک است ( معالم البلاغه ، ص 242 ) پس منظور بیت اینست که آن حواس بدون هیچگونه لفظ و عبارتی با تو حرف می زنند ( فیه مافیه ، ص 22 ) توضیح بیشتر در شرح بیت 1207 دفتر اوّل آمده است . ]
زیرا این حقیقت ، قابل تأویل های گوناگون است . و این گُمان ، سرمنشأ خیالات . [ حقیقت در مرتبه ایم که هنوز مشهود و مرئی نشده باشد توسط انسان ها موردِ تأویل قرار می گیرد . هر کس مطابق پندار و خیالِ خود چیزی از آن می گوید . (شرح کفافی ، ج 2 ، ص 513 ) ولی قطعاََ میانِ این گفته ها و حقیقت تفاوت بسیار است . زیرا به گفتۀ مولانا : سخن ، سایه حقیقت است و فرعِ آن . حکایت اختلاف کردن در چگونگی و شکلِ پیل که در ابیات 1259 تا 1268 دفتر سوم آمده تفسیر بیت فوق است .
تأویل = در لفظ به معنی بازگشت به اصل است بنابراین معنی لفظی تأویل ، بازگرداندن است ( مفردات راغب ، ص 27 ) و در اصطلاح ، بازگرداندن کلام از ظاهر به معنی باطنی آن است . ]
ولی هرگاه حقیقت ، آشکارا نمایان گردد . هیچگونه جایی برای تأویل باقی نمی ماند .
هرگاه همۀ حواس ( آنان که در مرتبۀ محسوسات مانده اند ) مطیع و فرمانبردارِ حسِ حقیقت یابِ تو شدند . حتّی آسمان ها و افلاک نیز به اطاعت تو درمی آیند .
برای مثال ، هرگاه بر سرِ مالکیت پوستی دعوایی باشد ، مغز به چه کسی می رسد ؟ مسلماََ به کسی که پوست به او رسیده است .
اگر ستیزه ای بر سَرِ بدست آوردن برگِ کاهی درگیرد . تو به آن نگاه کن که دانه به چه کسی می رسد . [ «برگ کاه» کنایه از مظاهر عالَمِ محسوس و «دانه» ، کنایه از جوهر و اصلِ حقیقت است . بنابراین کسی که واجدِ حقیقت باشد ، واجدِ مظاهر حقیقت نیز شده است ( شرح کفافی ، ج 2 ، ص 564 ) ]
پس فلک به منزلۀ پوست و نورِ روح به منزلۀ مغز است . فلک ، آشکار است . ولی نورِ روح ناپیدا ، هوشیار باش که به این علّت دچارِ لغزش نشوی .
جسم ، پیدا و نمایان است ولی روح ، مخفی و پنهان . جسم در مَثَل مانند آستینِ لباس است و روح ، مانند دست . [ منظور از «روح» در اینجا روحِ حیوانی است ( شرح اسرار ، ص 173 ) نه روحِ مجرد و مُفارق از مادّه . چنانکه ابیات بعد گواهِ این مطلب است . شرح روح حیوانی در بیت 188 دفتر دوم ]
ولی عقل ، از روحِ حیوانی مخفی تر است . از اینرو حِسِ آدمی به روح حیوانی نزدیکتر است . [ عقل = شرح بیت 1109 دفتر اوّل ]
هر گاه تو حرکتی در یک موجود مشاهده می کنی ، درمی یابی که او موجودی زنده است ولی صرفاََ به دلیلِ این حرکت نمی توانی آن موجود را صاحبِ عقل بدانی . [ ادامه معنا در بیت بعد ]
مگر اینکه حرکات موزون و سازواری از آن موجود سر زند . و آن حرکتِ ناموزون را که همچون مِس بی ارزش است بوسیلۀ دانش و معرفت به حرکات موزون که مانند طلا ارزش دارد تبدیل می شود .
مثلاََ وقتی که می بینی دست در انجامِ کارها ، حرکاتی موزون و سازوار دارد . درمی یابی که در آن موجودِ زنده ، عقلی وجود دارد .
روحِ وحی از عقل نیز مخفی تر است یعنی روحی که محلِ نزولِ وحی می شود لطیف تر و مجردتر از عقل است . زیرا این روح ، امری غیبی و از جهانِ ماورای طبیعت است . [ رجوع شود به شرح بیت 2982 دفتر دوم ]
عقلِ حضرت احمد (ص) از کسی پنهان نبود ولی روحِ او را هیچ روحِ دیگری نتوانست ادراک کند .
همینطور روحی که قابلیّتِ دریافت وحی را دارد . حرکاتِ مناسب و موزونی دارد که عقل نمی تواند آن را درک کند از بس که ادراک ناشدنی است . [ روح ، لطیفه ای است ربّانی که با عقلِ جزیی درک نمی شود ]
گاهی عقل در آن روح آثارِ دیوانگی می بیند و گاهی از تماشای آن سرگشته ، حیران می گردد . زیرا اگر عقل بخواهد حقیقتِ آن را درک کتد . چاره ای ندارن مگر آنکه خود به مقامِ روح نائل شود . [ در غیر اینصورت صاحبانِ عقولِ جزئیه ، انبیاء و اولیاء را تمسخر می کنند و دیوانه و مجنونشان می خوانند . چنانکه در آیاتِ شریفه قرآنی بدین امر اشاره شده است از آن جمله : آیه 6 سورۀ حِجر و آیه 27 سورۀ شعرا و آیه 36 سورۀ صافات و آیه 53 سورۀ ذاریات و آیه 29 سورۀ طور و آیه 51 سورۀ قلم و آیه 22 سورۀ تکویر . اکبرآبادی می گوید : دریافت سرِ افعال ، تنها با کشف و ذوق ممکن است ( شرح ولی محمداکبرآبادی ، دفتر دوم ، ص 227 ) ]
چنانکه مثلاََ کارهای حکیمانه خضر در نظر موسی نامناسب می آمد و عقلِ موسی نمی توانست اسرارِ کارهای او را درک کند . [ توضیح خضر و اولیای مستور در شرح بیت 2231 دفتر دوم آمده است ]
کارهای خضر در نظر موسی ، نامعقول می آمد . زیرا موسی ، حال خضر را نداشت .
ای بزرگوار ، در جایی که عقلِ موسی در فهمِ امور غیبی درمانده شود . عقلِ موش دیگر چیست که بتواند این امور را ادراک کند ؟ [ عقول جزئیه آدمیان به عقلِ موش تشبیه شده ادست از شدّتِ خُردی و حقارت ]
علوم تقلیدی ( علومی که فقط با حفظِ الفاظ حاصل می شود ) تنها برای داد و ستدهای دنیوی بکار می آید . همینکه مشتری و مستمعی برای آن پیدا می شود . صاحبِ این علوم بسیار شادمان و سرمست می شود .
امّا مشتری و خریدار علوم تحقیقی ( که مبتنی بر کشف و شهود است و موجبِ تصفیه دل و تعالی روحی می شود ) حضرت حق تعالی است نه عوام النّاس . و همیشه بازارِ آن علم ، پُر رونق است . [ مولانا به کرّات در مثنوی در باره علمِ تقلیدی و تحقیقی سخن گفته است . از آن جمله در شرح بیت 2717 دفتر اوّل و شرح بیت 3451 دفتر اوّل . بارزترین نمونه تمثیلی این دو علم و مقایسه آنها در حکایت نحوی و کشتیبان ابیات 2835 تا 2846 و حکایت نقاشان رومی و چینی ابیات 3467 تا 3485 دفتر اوّل آمده است ]
صاحب علم تحقیقی ، لب از سخن فرو می بندد و مستانه به خرید و فروش و داد و ستد معنوی سرگرم می شود . خریدار این علم ، حضرت حق است که او را نهایتی نیست . [ مصراع دوم مقتبس است از آیه 111 سورۀ توبه « همانا خداوند ، جان و مال مؤمنان را در قبالِ دادن بهشت به آنان خریده است … » ]
فرشتگان ، خریدار تعالیمی هستند که حضرت آدم (ع) از حق تعالی آموخت . در حالی که شیاطین و پَریان ، قابلیت فرا گرفتن این تعالیم را نداشتند .
آدما ، نام هایی که به تو آموختیم به آنان خبر ده و تعالیمی که به تو آموختیم برای آنان بازگو کُن و اسرارِ حق را بطورِ دقیق بیان کن . [ اشاره است به آیه 31 تا 33 سورۀ بقره « و بیاموخت به آدم ، همۀ نام ها را جملگی . و سپس آن نام ها را بر فرشتگان عرضه کرد و فرمود : این نام ها را به من گویید . اگر هستید راستگویان » مسلماََ منظور از این نام ها ، الفاظ و کلمات نیست بلکه حقایق و معانی و اسرار الهی مطمح نظر است . ]
کسی که کوتاه بین است و همواره رنگ عوض می کند و ثبات روحی ندارد . [ تلوّن و تَمکین = در اینجا تلوین و تمکین به معنی لفظی آن بکار رفته نه اصطلاح صوفیان . شرح اصطلاحی آن در بیت 1980 دفتر اوّل ] ( ادامه معنا در بیت بعد )
چنین شخصی را من موش می نامم زیرا که موش در خاک مسکن می گریند و در آن زندگی می کند . [ اشخاص موش صفت و کوتاه نظر فقط در جسم و جسمانیّات و لذّاتِ مادّی فرو رفته اند ( شرح مثنوی ولی محمداکبرآبادی ، دفتر دوم ، ص 227 ) در اینجا «خاک» کنایه از مادیّات و شهواتِ دنیوی است ]
درست است که موش نیز راههایی بلد است . ولی این راهها همه در زیرِ خاک است . موش در زیرِ خاک ، هر طرف را سوراخ می کند و برای خود راههایی می سازد . [ «موش» کنایه از عالمان علومِ تقلیدی است که در کسبِ این علوم تلاش می کنند و به دریافت هایی می رسند ولی این دریافت ها هیچکدام به روشن ضمیری و آگاهی باطنی نمی رسد . ابیات 2429 تا 2435 دفتر دوم این بیت را تفسیر می کند . ]
روحی که همانند موش ، حقیر و بی مقدار باشد . به لقمه ای اکتفا می کند . از اینرو به قدرِ حاجتِ آن روحِ حقیر ، عقلی به او داده می شود . ( لقمه رَند = لقمه ربا ، رَند به معنی ربودن و دزدیدن است ) ) [ عالِمانِ علومِ تقلیدی به دریافت هایی می رسند که تنها به دردِ اورِ دنیوی و ازضای نَفس می خورد . و اِلّا ، روح آنان را روشن نمی سازد بلکه مطامعِ دنیوی شان برمی آورد . ]
زیرا خداوند ارجمند ، به هیچکس چیزی را که نیاز نداشته باشد ارزانی نمی دارد .
برای مثال ، اگر جهانِ آفرینش به زمین نیازمند نبود . پروردگار جهانیان هرگز آن را نمی آفرید .
اگر این زمین لرزان و پُر اضطراب به کوه نیاز نداشت . خدامند کوه های عضیم را نمی آفرید . [ اشاره است به آیه 15 سوره نحل « و خداوند ، کوه های سترگ در زمین بیافرید تا شما را به اضطراب و لرزه دچار نسازد » و نیز آیه 7 سوره نبأ « و کوه ها را میخ های زمین قرار دادیم » .
وجود کوه ها سبب جلوگیری از اضطرابات هولناک زمین می شود زیرا هر گاه موادِ مذاب و گدازان در دلِ زمین متراکم شود از دهانۀ کوه ها خارج می شود . و همین امر از وقوعِ زلزله ها جلوگیری می کند . در بیت فوق می تواند «زمین» کنایه از مردم باشد و «کوه» کنایه از عارفانِ بالله . زیرا در کلامِ بزرگان ، گاهی کوه در معنی استعاری بکار می رود و منظور از آن اولیاء الله اند که مردم را از اضطراباتِ روحی و پریشانی های روانی نجات می دهند . چنانکه حضرت علی (ع) فرماید « او (عارف کامل) از کان های دین و کوه های زمین است » ( نهج البلاغه مرحوم فیض الاسلام ، خطبۀ 86 و نیز در خطبۀ 1 می فرماید « و کوه های ستبر برافراشت تا زمین را از رفتار بازدارد» ]
و اگر به آسمان های هفتگانه نیازی نبود . هرگز آنها را عدم پدید نمی آورد . [ یا می توان گفت : اگر افلاک به آسمان های هفتگانه نیازی نداشت … ( شرح کفافی ، ج 2 ، ص 327 )
اگر نیازی در کار نبود ، خورشید و ماه و ستارگان کی پدید می آمد ؟ یعنی پدید نمی آمد . ولی چون آدمیان دانها نیازمندند خداوند افلاک را آفرید و مسخّرِ انسان کرد .
پس نتیجه می گیریم که نیاز به منزلۀ کمندی است که موجودات را به عرصۀ وجود می کشد بطوری که انسان به تناسب نیازهایش ابزار و امکاناتی در اختیار دارد .
پس ای نیازمند بر نیازِ خود اضافه کُن تا دریای بخشش خداوندی به جوش آید .
چنانکه برای مثال ، گداهایِ سرِ راهی و همۀ بیچارگان ، نیاز خود را برای رهگذران آشکار می سازند .
این گدایان و بیچارگان ، کوری و لنگی و بیماری و دردِ خود را به مردم نشان می دهند تا از این راه مرده را تحتِ تأثیر قرار دهند و دلشان را به رحم آورند .
آیا تا به حال دیده اید که یکی از گدایان به رهگذران بگوید : ای مردم ، به منِ عاجزی که صاحبِ ثروت ها و گنجینه ها و انبارِ موادِ غذایی هستم کمک کنید ؟
مثلاََ خداوند به موشِ کور ، چشم عطا نکرده زیرا این جانور برای یافتن قوت و غذای خویش نیازی به چشم ندارد .
موشِ کور می تواند بدون چشم و بینایی زندگی کند . برای همین است که این جانور در زیرِ خاکِ نمناک به چشم نیازی ندارد .
موشِ کور فقط وقتی از دلِ خاک بیرون می آید که چیزی از روی زمین بدزدد . تا وقتی که خدا او را از دزدی نجات دهد روش او همین است . [ «موش کور» کنایه از صاحبان علومِ تقلیدی و کسبی ، علم حقیقی نزدِ صاحب دلان است . و دارندگان علومِ تقلیدی با زحمت و مرارت ، می توانند سایه ای از علومِ حقیقی را به دست آرند آن هم از طریقِ الفاظ . اگر عنایتِ الهی شاملِ آنان شود . می توانند به راهِ صاحب دلان بازآیند . ]
از آن به بعد بال هایی پیدا می کند و به پرنده ای مبدّل می شود و به پرواز درمی آید و نیایش راستینِ حق را می گوید .
و چنین کسی در بوستان سپاسِ الهی همانند بلبلانِ نغمه سرا ، در هر آن صد گونه نوا سر می دهد .
او می گوید : ای خدایی که مرا از خویِ زشت رهانیدی . ای خدایی که دوزخ را به بهشت ، دگر ساختی . [ ای که دوزخیان را بهشتی می کنی ]
ای خدا تو در قطعه کوچکی از چربی (چشم) بینایی قرار می دهی و تو ای بی نیاز ، به یک استخوان قدرتِ شنوایی می بخشی . [ مضمونِ مصراع اوّل در بیت 1180 دفتر دوّم و بیت 2451 دفتر دوّم آمده است ]
آن معانی چه رابطه ای با جسم دارد ؟ و دریافتن حقایق اشیاء چه رابطه ای با اسم دارد ؟ [ اکبرآبادی می گوید : پیهِ چشم و استخوان گوش ، جز اسمی نیست و مناسبتی با علمِ اشیاء ندارد . معانی عبارت است از نورِ چشم و قوۀ شنوایی گوش ( شرح مثنوی ولی محمد اکبرآبادی ، دفتر دوم ، ص 227 ) یعنی میانِ عضوهای حسی و قوای مدرکه معانی سنخیتی نیست امّا حق تعالی میان آن دو را پیوند داده است . ]
کلمۀ مانند آشیانۀ پرنده و معنی ، به منزلۀ پرنده است . کالبد همچو جُویِ آب و روح به منزلۀ آبِ روان است . ( وَکر = آشیانۀ پرنده ) [ نیکلسون گوید : اینها تشبیهاتی است بیانگر وابستگی و نسبت ظاهر با باطن . الفاظ صرفاََ آشیانۀ مفاهیم و معانی خاصی هستند که درون آنها جای دارند . جسم ها صرفاََ مجراهایی هستند برای آب ، یعنی برای روح سازی در آنها ( شرح مثنوی معنوی مولوی ، دفتر دوم ، ص 907 ) ]
روح ، همواره در حرکت است در حالی که تو گمان می کنی که ایستاده و راکد است . روح در پویایی است و تو خیال می کنی که ساکن است . [ عاکف = مقیم ، معتکف ]
اگر جریان آب زلال را در بستر زمین نمی بینی ، پس این خَس و خاشاک که هر لحظه روی آب ظاهر می شوند چیست ؟ [ «آب زلال» در این بیت کنایه از روح و «خاک» کنایه از جسم و «خاشاک» کنایه از افکار و آثاری که از آدمی سر می زند . ]
خاشاکِ تو همانا صورت هایِ فکرِ توست . که دمادم و آن به آن در صورت های جدیدی پدیدار می گردد .
جویبارِ اندیشۀ تو تا وقتی که در جریان و پویایی است . سطحِ آن از خاشاکِ خوب و نفرت انگیز خالی نیست . وَحِش = وحشت زا ، نفرت انگیز ) [ صورت های مختلفِ فکری ، نشان دهندۀ جهانِ معنوی و نامحسوس است و همین جهانِ نامحسوس است که به صورتِ زشت و زیبا در صفحۀ فکر منعکس می شود و این ، مطابق است با روحِ هر کسی ، روح های نیکان ، اندیشه های نیک پدید می آورند و روح های تباهکاران ، موجدِ اندیشه های بَد می شوند . ( شرح کفافی ، ج 2 ، ص 566 ) ]
پوست ها ( افکارِ نیک و بَد ) روی این آبِ روان ( روح ها ) قرار دارند یعنی منشأ افکار و تصوراتِ ذهنی ، روح است . این پوست ها از میوه های باغ عالَمِ غیب روی آب در حرکت و شتاب است ( شرح مثنوی ولی محمد اکبرآبادی ، دفتر دوم ، ص 228 )
مغزِ این پوست ها ( افکار و تصورات ذهنی ) را در باغ ( عالَم غیب ) جستجو کن زیرا که آب ( روح آدمی ) از آن باغ به کالبد وارد می شود .
اگر جریان آب حیات را نمی بینی به جوی نگاه کن که گیاهان و خَس و خاشاک ، روی آب در جریان اند . [ «آب حیات» در اینجا کنایه از روحِ مجرد و مُفارق از ماده و مدّت است ( شرح مثنوی ولی محمد اکبرآبادی ، دفتر دوم ، ص 228 ) بنابراین حرکتِ خَس و خاشاک بر روی آب ، نشان دهندۀ حرکتۀ آب است . ]
هر گاه جریان آب ، سریعتر و پُر خروش تر باشد ، پوستِ صورت ها نیز روی آن ، سریعتر حرکت می کند . [ وقتی که روح ، به مکاشفاتِ بیشتری نائل شود . خَس و خاشاکِ صورت های خارجی و وهمی و خیالی و نظری از جلو دیدۀ انسانِ سالک رفع می شود و حقیقت را بیواسطه دریابد ( شرح مثنوی ولی محمد اکبرآبادی ، دفتر دوم ، ص 228 ) . صُوَرِ خارجی و خیالات و اوهام همچون حجابی مانع از روشن بینی شخص می شوند . انسان های ضعیف الروح ، بیشتر در چنبره و تصرفاتِ خیالی هستند . ]
هر گاه جریانِ پویایی این جویبار ( روح ) بیشتر و بیشتر شود . اندوهی در دلِ عارفان باقی نمی ماند .
و چون جویبار ( روح ) به اوجِ شدّت و سرعتِ خود رسید . در آن چیزی جز آب نمی گنجد . [ همۀ صورت های ذهنی و وهم ها و پندارها و خیالات محو می شود . از بیت 3292 بحث بر سرِ اصالتِ روح است . به این معنی که همۀ افکار و احوال و اطوار آدمی از روح در وجود می آید ولی دیده های کور ، حقیقتِ روح را مشاهده نمی کنند و تنها به آثارِ آن بسنده می کنند . حرکتِ روح به سوی مبدأ اعلی هر قدر سریعتر باشد ، پرده های پندار و اوهام را سریعتر واپس می زند و حقیقت را مکشوف و عریان شهود می کنند . ضمناََ از ابیات مذکور ، ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه نیز مستفاد می شود . ]
سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عرفانی بوده است . از این رو در طی قرون و اعصار ، نام آورانی بی شمار در عرصه عرفان و تصوف در دامن خود پرورش داده است . یکی از این بزرگان نام آور ، حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی است که به ملای روم و مولوی رومی آوازه یافته است . او در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ زاده شد . پدر او محمدحسین خطیبی است که به بهاءالدین ولد معروف شده است و نیز او را با لقب سلطان العلما یاد کرده اند . بهاء ولد از اکابر صوفیه و اعاظم عرفا بود و خرقه او به احمد غزالی می پیوست و در علم عرفان و …
متن کامل زندگینامه مولانا جلال الدین بلخی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
مثنوی معنوی کتابی تعلیمی و درسی در زمینه عرفان ، اصول تصوف ، اخلاق ، معارف و …است . مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب شریف معروف شده است . مثنوی معنوی دریای ژرفی است که می توان در آن غواصی کرد و به انواع گوهرهای معنوی دست یافت با آنکه تا آن زمان کتابهای ارزشمند و گرانقدری نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقت الحقیقت سنائی و گلشن راز شبستری از مهمترین و عمیق ترین کتب عرفانی و صوفیانه به شمار می رفتند ولی با ظهور مثنوی معنوی مولانا و جامعیت و ظرافت و نکته های باریک و …
متن کامل معرفی جامع کتاب مثنوی معنوی مولوی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
منابع و مراجع :
1) ای عاشقان ای عاشقان امروز ماییم و شما / افتاده در غرقابه ای ، تا خود که داند آشنا…
1) هر آن ناظر که منظوری ندارد / چراغ دولتش نوری ندارد 2) چه کار اندر بهشت آن مدّعی را…
1) ای بادِ بی آرامِ ما ، با گُل بگو پیغام ما / که : ای گُل ، گُریز اندر…
1) مگر نسیم سَحر بوی یار من دارد / که راحت دل امّیدوار من دارد 2) به پای سرو درافتاده…
1) ای نوبهارِ عاشقان ، داری خبر از یارِ ما ؟ / ای از تو آبستن چمن ، و ای…
1) غلام آن سبک روحم که با ما سر گران دارد / جوابش تلخ و ، پنداری شِکر زیر زبان…