شرح و تفسیر غزل شماره 13 دیوان حافظ شیرازی
شرح و تفسیر غزل شماره 13 دیوان حافظ شیرازی در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
سپیده صبح می دمد و ابر هم پرده بسته یعنی سَنبُلِ هوا است . پس حالا ای یاران باده بیارید که بنوشیم . زیرا به سلیقه باده نوشان در روز ابری البته ابری که سَبُک باشد و احتمال بارندگی نداشته باشد ، شراب نوشیدن مطبوع و پسندیده است علی الخصوص که در چمن باشد . [ کِلّه = به کسر کاف و فتح و تشدید لام به معنی پرده است و جمع آن کلل است . الصبوح = مراد اتونی الصبوح می باشد به معنی باده صبح را بدهید . اصحاب = یاران ]
روی لاله ، ژاله می چکد . ای دوستان باده بیارید بنوشیم . تکرار باده (مدام) برای تاکید است .[ می چکد = قطره قطره می ریزد . ژاله = شبنم . مدام = شراب را گویند . احباب = دوستان ]
از چمن بادِ خوشبوی بهشت می وزد . ای یاران حالا پیوسته باده خالص بنوشید . [ می وزد = باد می وزد . بهشت = جنت . ناب = خالص ]
گل در چمن تختِ زُمردی زده است یعنی روی زمین را چمن سبز پوشانیده پس حالا شراب چون لعل ارغوانی تهیه کن . به سلیقه باده نوشان شرب خمر در فصل بهار از سایر فصول مطبوع تر است . ( راح = شراب قرمز )
_ زمرد گوهری است سبز رنگ که در باره اش خواص زیادی نوشته اند از جمله گویند که مارها و عقرب ها از دارنده این گوهر گریزانند . یکی از اعیان ناس نقل می کرد : در سفری که به شهر امد می رفتم راهم از صحرا بود . در کنار جاده ماری دیدم خوابیده . ناگاه مار سرش را بلند کرد همینکه چشمش به من افتاد فوری به پشت برگشت از رفیقم که شخص دانشمند و قاضی بود و به اتفاق هم سفر می کردیم پرسیدم به این حیوان چه رسید که این طور شد . دوستم گفت نگین انگشترت چیست ؟ جواب دادم زمرد است . گفت افعی از دیدن زمرد هلاک می شود . پس آن قاضی از خواص زمرد چند تا برایم بیان کرد و من از آن زمان تا کنون هیچ وقت زمرد را از خود دور نداشته ام .
درِ میخانه را دوباره بسته اند . ای باز کننده درها (مفتح الابواب) دوباره درِ میخانه را باز کن . [ دگر = در این بیت به معنای دوباره است . افتح = باز کن ]
لب چون لعل تو بر سینه های مجروح و کباب شده خیلی حق نمک دارد و سرخی زخم ها از تاثیر لب تو است .
در چنین زمانی یعنی در فصل بهار عجب است که درِ میخانه را با این عجله ببندند . [ موسم = زمان مناسب هر چیز . میکده = محل می . شتاب = عجله ]
به روی ساقی که اندامی زیبا مانند پری دارد ، مثل حافظ شراب خالص بنوش . یعنی به روی ساقی زیبا نگاه کن و بنوش .
دکلمه غزل شماره 13 دیوان حافظ شیرازی
به اتفاق تذکره نویسان لقب اصلی او شمس الدین است و آن از بیت ذیل که از قطعه در تاریخ وفات اوست برمی آید :
به سوی جنت اعلی روان شد / فرید عهد ، شمس الدین محمد
نویسنده مقدمۀ دیوان حافظ او را «شمس الملة و الدین» یاد کرده و یکی از دیوانهای چاپی حافظ «شمس الدین والدنیا» نوشته ، بدیهی است که لقب او همان شمس الدین بوده و «ملت» و «دنیا» زائد است .
پس از وفات او اهلِ ذوق و عرفان وی را با القاب ذیل خوانده و ستوده اند .
بلبل شیراز ، لسان الغیب ، خواجۀ عرفان ، خواجه شیراز ، ترجمان الحقیقت ، کاشف الحقایق ، ترجمان الاسرار ، مجذوب سالک ، ترجمان السان و غیره . نام وی به اتفاق همه صاحبان تذکره ، محمد است و آن از بیت ذیل که از قطعه در تاریخ وفات اوست ، تایید می شود .
یگانه سعدی ثانی ، محمدِ حافظ / از این سراچه فانی به دارِ راحت رفت
تخلص خواجه ، حافظ است . و …
متن کامل زندگینامه شمس الدین محمد حافظ شیرازی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
ا
متن کامل معرفی جامع کتاب دیوان اشعار حافظ شیرازی را در مرکز تخصصی شعر و عرفان مطالعه نمایید.
1) ای عاشقان ای عاشقان امروز ماییم و شما / افتاده در غرقابه ای ، تا خود که داند آشنا…
1) هر آن ناظر که منظوری ندارد / چراغ دولتش نوری ندارد 2) چه کار اندر بهشت آن مدّعی را…
1) ای بادِ بی آرامِ ما ، با گُل بگو پیغام ما / که : ای گُل ، گُریز اندر…
1) مگر نسیم سَحر بوی یار من دارد / که راحت دل امّیدوار من دارد 2) به پای سرو درافتاده…
1) ای نوبهارِ عاشقان ، داری خبر از یارِ ما ؟ / ای از تو آبستن چمن ، و ای…
1) غلام آن سبک روحم که با ما سر گران دارد / جوابش تلخ و ، پنداری شِکر زیر زبان…