حکایت پادشاهی که غلامی بس نادان و حریص داشت در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
حکایت پادشاهی که غلامی بس نادان و حریص داشت
پادشاهی غلامی داشت که بس نادان و حریص بود و وظایف خود را به درستی انجام نمی داد . روزی شاه برای تنبیه او دستور داد که از جیره اش بکاهند . و اگر باز به لجاجت و سفاهتِ خود ادامه داد نامش را بکلّی از دفتر خدمتگزاران پاک کنند . وقتی که این خبر به گوش غلام رسید به جای آنکه در صدد شناختِ قصور و تقصیر خویش برآید با نادانی تمام ، در صدد نوشتن نامه ای پُر جنجال و ستیز برای شاه برآمد . امّا پیش از آنکه نامه را بنویسد نزدِ آشپز رفت و پرخاش کنان او را مقصّرِ تقلیل جیرۀ خود دانست . آشپز بدو گفت من مأمورم و معذور . برو ببین عاملِ اصلی چیست و کیست ؟ غلام ناچار به گوشه ای رفت و نامه ای برای شاه نوشت که هر چند متنِ نامه ، مدح آمیز می نمود امّا بوی خشم از سطور آن کاملاََ نمایان بود . غلام نامه را به حضور شاه فرستاد . امّا شاه جوابی به نامۀ او نداد . غلام از نیامدن جوابِ نامه اش سخت بی قرار و پریشان شد و گاهی شاه را مقصّر می پنداشت و گاه آشپز و نامه رسان را . امّا لحظه ای به خود نمی اندیشید که شاید سببِ کاهشِ جیره و نرسیدن جواب نامه ، خودِ او باشد . پس چند نامه پی در پی به شاه نوشت امّا جوابِ هیچکدام نیآمد . حاجبِ شاه که در جریانِ این موضوع بود روزی از او پرسید : چرا جوابِ غلام را نمی دهید ؟ شاه گفت : پاسخ دادنِ او برایم آسان است و گذشت از تقصیرِ او آسان تر . امّا بیمِ آن دارم که خُلق و خویِ ناهنجارِ او به سایرِ خدمتگزاران نیز سرایت کند و آنان نیز دچارِ بیماری اخلاقی او شوند .
مولانا این حکایت را در نقدِ کسانی می آورد که هر گاه دچارِ زیان و خسرانی می شوند به جای خویشتن کاوی و نقّادیِ خود ، قصور و تقصیر خویش را توجیه می کنند و علل و اسبابی موهوم و دروغین می تراشند و فرافکنی پیشۀ خود می سازند . مولانا به مناسبت ارسالِ نامۀ غلام به حضورِ شاه ، ارتباطِ انسان و خدا را اینگونه باز می کند که ای انسان ، وجودِ تو همچون نامه ای است که به نزدِ شاهِ وجود رجوع خواهد کرد . ببین در نامۀ روحِ تو چه اعمال و احوالی ثبت شده است . آیا چنین نامه ای شایسته ارسال به درگاهِ الهی هست یا خیر ؟ اگر شایسته نیست آن اعمال و احوال را از صفحۀ روحت بزدا و روحِ خود را به نیکویی و صلاح بیارا . زیرا حق تعالی به ظاهر نمی نگرد . بسا کسانی که به ظاهر ، طاعت و عبادت حق بجا آرند ، امّا چون خالص و مخلص نیستند آن همه طاعت و عبادت به درگاهِ الهی پشیزی نیرزد .
***
شرح و تفسیر اشعار ” حکایت پادشاهی که غلامی بس نادان و حریص داشت ” در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدار جان مطالعه نمائید .
شرح و تفسیر غلام نادان و حریص که وظیفه نشناس بود
شرح و تفسیر در تفسیر این حدیث که مصطفی (ص) فرمود :
شرح و تفسیر آیات 125 سوره توبه و 26 سوره بقره
شرح و تفسیر چالیش عقل با نفس همچون تنازع مجنون با ناقه
شرح و تفسیر نوشتن آن غلام قصۀ شکایت نقصان جیره سوی پادشاه
شرح و تفسیر قصه آن فقیه با دستار بزرگ و آنکه ربود دستارش
شرح و تفسیر نصیحت دنیا به اهلِ دنیا به زبان حال
شرح و تفسیر بیان آنکه عارف را غذایی است از نور حق تعالی
شرح و تفسیر آیه 67 و آیه 68 سوره طه
شرح و تفسیر زجر مدعی از دعوی و امر کردن او به متابعت
شرح و تفسیر بقیه نامه نوشتن آن غلام به طلب جیره
