حکایت خشم کردن پادشاه بر ندیم و شفاعت کردن شفیع آن در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدارجان
حکایت خشم کردن پادشاه بر ندیم و شفاعت کردن شفیع آن
پادشاهی یکی از ندیمانِ خود را مورد غضب قرار داد و خواست با شمشیر ، سر از تنش جدا کند . هیچیک از کسان و درباریانِ شاه جرأت نداشتند که قدم پیش نهد و شفیعِ او گردد . امّا در آن جمع تنها عِمادُالمُلک که شخصی محترم و شریف بود گام پیش نهاد و شفاعت او کرد و شاه در همان لحظه خشمِ خود را فرو برد و شمشیر خود را در نیام فرو نمود و سپس گفت : گناهِ این مُجرم بقدری سنگین است که اگر همۀ دنیا پا در میانی می کردند من به عفو او حاضر نمی شدم . امّا عزّت و مقامِ معنوی عِمادُالمُلک بقدری است که نمی توانم خواهشِ او را نادیده بگیرم . پس محکوم را بخشید و آزادش کرد . امّا آن ندیم نه تنها از شفاعتِ عِمادُالمُلک شادمان نشد بلکه آزرده دل نیز گردید و پیوندِ دوستی چندین ساله اش را نیز با او قطع کرد . تا اینکه روزی کسی او را ملامت کرد و گفت : چرا با شخصی اینچنین خیرخواه جفا می کنی ؟ ندیم جواب داد : من در آن لحظه از دل و جان می خواستم که به دستِ شاه فانی شوم و دوست داشتم آنچه می خواهد با من بکند . امّا او مانعِ این جانبازی شد و در نتیجه مرا از نیلِ بدین افتخار بازداشت .
استاد فروزانفر مأخذ این حکایت را از تذکرة اولیاء ، ج 2 ، ص 191 و 192 و رسالۀ قشیریه ، ص 90 نقل کرده است ( مأخذ قصص و تمثیلات مثنوی ، ص 149 ) . اصل حکایت بدین قرار است :
خداوندی بر بندۀ خود خشم گرفت . شفیعان فرا کرد تا او را عفو کرد و بنده همچنان می گریست . شفیع گفت : اکنون این گریستن بر چیست ؟ او تو را عفو کرد . خداوند گفت : او رضای من می جوید و او را اندر آن راه نیست . بدان همی گرید .
مولانا به مناسبت بیان پرستش خالص و بی شائبۀ حضرت حق و ذکرِ توحیدِ ذوالجلالی ، این حکایت را آورده است تا این نکته را باز گوید که بندۀ عاشق و خالص ، تنها رضای او را می جوید و فقط مشیّتِ او را می طلبد .
***
شرح و تفسیر اشعار ” حکایت خشم کردن پادشاه بر ندیم و شفاعت کردن شفیع آن ” در مرکز تخصصی شعر و عرفان دیدار جان مطالعه نمائید .
شرح و تفسیر ندیم و غضبِ پادشاه و شفاعت عِمادُالمُلک
شرح و تفسیر گفتن خلیل به جبرییل در هنگامۀ آتش نمرودیان
شرح و تفسیر سؤال موسی از حضرت حق که سببِ خلقت چیست
شرح و تفسیر روح حیوانی و عقلِ جزوی و وَهم و خیال بر مثالِ دوغ اند
شرح و تفسیر مثال دیگر در معنی دلالت امور محسوسه بر امور معقوله
